The Global University of Islamic Finance INCEIF, Malezya

Türkiye, Endonezya ve İslami Kalkınma Bankası (IDB), İslam dünyasına yönelik yeni bir İslami Altyapı Bankası’nın kurulacağını açıkladı. Daha önce Çin’in kurduğu Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) ve Latin Amerika’daki benzer inisiyatifler yakın zamanda bir moda oldu. Üstelik bunun için haklı gerekçeler de bulunuyor. İslam dünyasının gelişmekte olan ekonomileri böylesi bir bankaya ihtiyaç duyduğu açık. Kim nereden bakarsa baksın gelişmekte olan İslami İşbirliği Örgütü (OIC) üyesi ülkelerin altyapı yatırım ihtiyaçları devasa bir nitelik taşıyor.
Altyapı yatırımlarını diğerlerinden ayıran bir dizi fark bulunmaktadır. Öncelikle nesiller boyu süren uzun vadeli faydaları vardır. Ciddi boyutta ekonomik etkileri vardır. Örneğin bir otoyol, iç bölgelerdeki kırsal çiftçi ve üreticileri piyasaya açıp, üretimin artırılması, fakirliğin azaltılması, sağlık hizmetlerine ulaşım ve işsizlik nedeniyle iç göçün azaltılmasında doğrudan etkili olabilir. Her ne kadar altyapı gelişmesinin faydaları açık olsa da bu yatırımın finansmanı özellikle fakir gelişmekte olan ülkeler için bir sorundur. Öncelikle bu yatırımlar ciddi miktarda finansman gerektirir. Baraj, otoyol, raylı ulaşım sistemleri, enerji santralları, limanlar gibi projelerin bedeli yüksektir. Bunun daha da kötüsü, bu yatırımların ön finansman ihtiyacının yüksek olmasıdır ve ilk sonuçlar alınmadan ya da satış geliri sağlanmadan tümünün yapılması gerekmektedir. Örneğin şehir için tren sistemleri için tüm yatırım daha ilk yolcu taşınmadan önce bitmek zorundadır. Yatırımın bir bölümünün ertelenmesi ya da gelirin öne çekilmesi mümkün olmadığı için bu tür altyapı yatırım projelerinde yatırım konusunda zorluklar yaşanmaktadır. Bu durum inşaat devam ederken daireleri satma olanağı olan gayrimenkul işinden ciddi şekilde farklıdır. Buradaki finansal zorluk çok daha düşüktür ve satılan birimlerden gelen parayla yeni inşaatlar finanse edilebilir.

Devamı Derin Ekonomi Temmuz 2016 sayısında…