eçtiğimiz günlerde yayınlanan bir Bloomberg raporu OPEC’in petrol arzını artma yoluyla spot fiyatların düşmesine neden olarak ABD kaya petrolü üreticilerini engellemeye
çalışmasının kaya petrolü üretiminde herhangi bir etki yaratmadığını iddia ediyor. Bunun sebebi ABD’li kaya petrolü üreticilerinin gelirlerini kendilerini on yılın geri kalanı için petrol vadelileriyle hedge ederek sağlama almış olması. Kaya petrolü üreticileri petrol vadelilerinde beklenen üretim seviyelerine göre kısa pozisyon alarak öngörülü hedge’ler yaptılar. Dolayısıyla OPEC’in spot fiyatın yüzde 14 düşmesine neden olan eylemlerinin hiçbir etkisi olmadı çünkü bu kaybı kısa vadeli pozisyonlarıyla elde ettikleri kazanç sayesinde kapatabiliyorlar. Görünen o ki kaya petrolü üreticileri fiyat risklerini daha iyi yönetebilmek için 2014-2016 petrol fiyat hareketlerinden dersini çıkarmış. Bu sürecin gerçek kaybedenleri rekabeti engellemek için fiyatları kullanmaya kalkışan ve başarısız olan OPEC üyeleri. Fiyat kesintisi rakibin azami gelirlerini azaltabilirdi ama pazar payını azaltamazdı.
Tüm bu süreç vadeliler, vadeli işlemler ve takas gibi türev enstrümanların kullanımı hakkında önemli bir gerçeğe işaret ediyor. Hedge etmenin yanında bu enstrümanlar stratejik bir rekabet aracı da olabiliyor. Örneğin uzun vadeli pozisyon alımı yapan bir ithalatçı, ithal ettiği ürünün geleceği ülkedeki para birimi ithal edilen ülke para birimine karşı değerlenirse ciddi bir rekabetçi avantaj sağlar. Seçenekli pozisyon alabilme ithalatçının fiyat kırmasına olanak tanır ve hedge etmemiş rakiplerinden pazar payı almasını sağlar. Benzer bir şekilde vadeli döviz işlemlerinde kısa pozisyon almış veya satış pozisyonu almış bir ihracatçı döviz fiyatını aynı tutarak, döviz değer kaybetse bile kendini hedge etmemiş rakiplerine karşı pazar payı kazanır.

Devamı Derin Ekonomi Dergisi Haziran 2017 sayısında….