Bir tarafta neo-liberal politikaların savunucusu Amerika Birleşik Devletleri, diğer tarafta kapalı ekonomi olarak bahsedilen Çin Halk Cumhuriyeti. İki ülke arasında ticaret savaşlarının başladığını söyleseniz, ilk adımı atanın Çin olduğu akla gelir. Oysa yıllardır küresel ticaretin gelişimini destekleyen ABD, başta Çin olmak üzere çok sayıda ülkeye karşı ticaret savaşı olarak nitelendirilen korumacı politikaları başlatmıştır.
ABD Başkanı seçilen Trump, seçim konuşmalarında vaat ettiği ABD ticaret açığını azaltmanın yolunun kolay bir ticaret savaşından geçtiği düşüncesinin arkasında olduğunu ve uygulama niyetini belirterek bu hamleyi yapmıştır.
İlk hamle 8 Mart tarihinde yapılmış, demir-çelik ve alüminyum ithalatına sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ilave gümrük vergisi koyma kararı açıklanmıştır.
Önce muaf tutulan AB, Kanada, Meksika, Avustralya, Arjantin, Brezilya ve Güney Kore gibi ülkeler de sonra bu listeye eklenmiştir.
ABD’nin bu kararından sonra söz konusu müttefik ülkeler de 1 Haziran’da bir araya gelerek ABD’ye karşı ek gümrük vergileri getireceklerini belirtmişlerdir.
**
Trump, “Ticaret politikaları yüzünden ABD’nin yıllık 800 milyar dolar ticaret açığı oluştuğunu ve buna son vereceğini” söyleyerek Çin mallarına ilk etapta 50 milyar dolarlık gümrük vergisi getireceğini açıkladı (15 Haziran itibariyle vergiler devreye girdi).
Çin yönetimi ABD’nin tutumuna sesiz kalmayarak Amerika’dan ithal edilen aynı tutara denk gelen belirli ürünlere ek vergi getireceğini söyledi. Bu ürünler arasında soya gibi bazı tarımsal ürünler (ABD soya üretiminin 2/3’ünü Çin’e satıyor) ve bir dizi uzay ve elektrikli araçlar yer almaktadır.
Çin yönetimi özellikle Trump’a destek veren üretici grupların ürünlerine yönelik bir gümrük vergisi konulmasını tercih ederek Trump’ı seçmenlere karşı zor durumda bırakmayı hedeflemiştir.
Çin’in açıkladığı karardan 3 gün sonra Trump bu sefer 200 milyar dolarlık ithalatın gümrük vergisi için belirlenmesi yönünde talimat verdiğini söyledi. Trump’ın açıklamaları periyodik olarak Çin’den yapılacak 450 milyar dolarlık ithal ürünlere gümrük vergisi getirileceğine işaret ediyor. Bunun anlamı neredeyse Çin’le yapılan bütün ithalata ek vergi konulmasıdır. Benzer karşılığı Çin’in vereceği görülmektedir.
Yani kısa sürede hızlanan bir korumacı dış ticaret sürecine (savaşına) girildiğine şahit olmaktayız.
Devamı Derin Ekonomi Temmuz 2018 sayısında …
