ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşları Avrupa Birliği ve Çin üzerinde baskı yaratırken, bu ülkeleri karşı önlemler almaya itiyor. Gelişmeler Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Özellikle AB’nin kendi çelik sanayisini korumak için Türkiye’nin de dâhil olduğu ülkelerden ithalatın belirlenen eşiği geçmesi halinde yüzde 25 tarife uygulanması söz konusu olabilecek. Bu durum tabi Türkiye’nin çelik ihracatını artırmasının önünü tıkıyor. Öte yandan ticaret savaşlarının 2019 ve 2020 yıllarında Türkiye ekonomisine olumlu yansımasının olabileceği konuşuluyor.
Mehmet Ali Doğan
Küresel ekonomik düzenin temel aktörü olan ABD’nin politikaları, Başkan Donalt Trump yönetiminde gözle görülür bir şekilde değişiyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin dizayn ettiği çok taraflı düzenin artık ABD yararına işlemediğini düşünen Trump, bunlara verdiği desteği çekmek bir yana, doğrudan temellerini dinamitliyor. 16 Temmuz’da Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile yaptığı görüşme ve Çin’den aldığı tepkiler sonrasında attığı sosyal medya mesajlarıyla görünen o ki, sonuçtan memnun. Uluslararası ticarette korumacı bir yaklaşım benimseyen ABD Başkanı Trump, ulusal güvenlik gerekçesiyle alüminyum ve çelik ithalatına getirdiği ek vergiler ile Çin ve Avrupa Birliği (AB) gibi diğer önemli küresel oyuncuların da karşı önlemler almasına yol açarak ticaret savaşlarını tetikledi. Bunun yanında, NATO içinde ortaya çıkan görüş ayrılıkları Transatlantik İttifakı’nın geleceğini tehlikeye soktu. Bildiğimiz küresel düzenin geri dönülemez biçimde değiştiğini gösteren bu gelişmelerin yanında Çin’in “Kuşak ve Yol” gibi projeler ile giderek ağırlığını daha fazla hissettirmesi, yeni dünya düzeninde bir nöbet değişiminin olduğu şeklinde yorumlanıyor.
TRUMP GERDİ ÇİN MİSİLLEMEYLE KARŞILIK VERDİ
ABD, çelik ve alüminyum ithalatına koyduğu ek gümrük tarifesiyle kalmadı, özellikle Çin’den ithal edilen teknoloji ürünlerine de gümrük vergileri getirdi. Trump daha önceden, “ teknoloji hırsızlığı ile adaletsiz ticaret uygulamaları” nedeniyle Çin menşeili teknoloji ürünlerine 50 milyar dolarlık gümrük vergisi uygulanacağını belirtmişti. Bunun üzerine Çin Ticaret Bakanlığı Sözcücü Gao Fing’ten misilleme mesajı içeren, “Çin (ticaret savaşında) asla ilk ateş eden taraf olmayacak. Ancak ABD vergi tedbirleri aldığı takdirde, Çin de kendi ülkesinin ve halkının temel çıkarlarını korumak için buna karşılık vermeye mecbur olacaktır” açıklaması geldi. Ancak ABD yönetimi, Çin’den ithal edilen 34 milyar dolar değerindeki 800’den fazla ürüne yüzde 25 ek gümrük vergi uygulamasını 6 Temmuz’da resmen başlattı. Yürürlüğe sokulan Çin teknoloji ürünlerine yönelik gümrük vergileri, iki ülke arasında ticaret savaşını da başlatmış oldu. Çin’den, ABD’nin gümrük tarife artışlarının gerekçesi olarak öne sürdüğü, Pekin yönetiminin haksız ticaret pratiklerinden kazanç sağladığı eleştirisine yanıt gecikmedi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, ABD Ticaret Temsilcisi’nin 10 Temmuz’da Çin’den ithal 200 milyar dolarlık ürüne ilave gümrük vergisi getirilmesi kararıyla ilgili yaptığı açıklamada dile getirdiği haksız ticaret suçlamasına karşı çıktı. Çin Ticaret Bakanlığı’nın açıklaması ise “Amerikan tarafının, gerilimi arttıran gümrük vergisi listesi yayımlaması tamamıyla kabul edilemez. Çin yönetimi, kendi temel çıkarlarını korumak için gerekli karşı önlemleri uygulamak zorunda kalacaktır” şeklinde oldu.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Ağustos 2018 sayısında…
