Kazakistan’ın açık denizlerdeki ana enerji sahası, Haziran 2000’de keşfedilen ve 1967’de Alaska’daki Prudhoe Körfezi’nden bu yana yapılan en büyük keşif olarak değerlendirilen devasa Kaşagan sahasıdır. Yaklaşık üçte biri geri kazanılabilir 35 milyar varilden fazla petrolü barındırdığı tahmin edilen sahanın ilk fazı bu yılın başlarında günde 380 bin varillik maksimum teorik kapasiteye ulaştı. Bu rakamın günde 1,5 milyon varile kadar yükseltilmesi planlanmaktadır.
Kaşagan’ı işleten konsorsiyumda yüzde 16,8’lik pay sahibi olan ve uluslararası portföyü sayesinde başka sahalarda daha iyi maliyet-fayda avantajına sahip olan Royal Dutch Shell’in Kazakistan açıklarındaki diğer
iki petrol projesinden çekilmesiyle söz konusu enerji sahası son zamanlarda basında geniş bir yer tuttu. Shell, Hazar projesinden çekilirken, kendisinin de taraf olduğu, Kaşagan projesini yürüten Kuzey Hazar İşletmesi Şirketi de Hazar Denizi’ndeki Kalamkas projesinden ayrıldı. Bu iki proje coğrafi olarak Kaşagan’dan uzak olmamakla birlikte ondan bağımsız. Öte yandan, Kazak Enerji Bakanı başka yatırımcı arayışına girebileceklerini açıkladı. Kazak hükümeti, Kaşagan için yaklaşık 1 milyar dolarlık maliyetle bir gaz işleme tesisi kurmak üzere bir grup uluslararası petrol şirketi ile görüşüyor. Ayrıca, şu anda Rusya’nın Omsk şehrindeki gaz işleme tesislerine bağlı olan Karaçanak gaz sahası için benzer bir proje üzerine başka bir yabancı petrol ve gaz şirketleri grubuyla da görüşüyor. Hacmi yılda yaklaşık 1 milyar metreküp olacak
bu tesisler muhtemelen iç pazardaki talebi karşılamaya yönelik olacak ve ihtiyaç fazlası ise ihraç edilecek. Öte yandan, yaklaşık 500 milyon varil (kükürtsüz) petrol ve 100 milyar metreküp doğal gaz barındıran Kalamkas sahasının çok daha düşük bir miktarda geri kazanılabilir kaynaklara sahip olduğu tahmin ediliyor. Ancak, Kazakistan, genişletilmiş ve geliştirilmiş limanların ve muhtemelen Kazakistan içindeki tanker filolarının ve ilave boru hatlarının inşasını kapsayacak olan Kazakistan-Hazar Taşımacılık Sistemi’ne hızlı bir başlangıç yapma adına bu sahayı geliştirmeye devam ediyor. Güney Kafkasya üzerinden dünya pazarlarına sevkiyat için Kazakistan-Hazar Taşımacılık Sistemi’nin Kaşagan yakınlarındaki Eskene’den Aktav yakınlarındaki Kurık Limanı’na uzanması ve artırılacak üretim için ihtiyaç duyulacak altyapının bir kısmını oluşturması öngörülüyor.
Devamı Z Raporu Kasım 2019 sayısında …
