HÂLÂ İÇİNDE BULUNDUĞUMUZ AĞIR PANDEMİ KOŞULLARINDA, TÜM DÜNYA OLARAK, 2021’DEN ÇOK ŞEY BEKLİYORUZ. HER ŞEYDEN ÖNCE SAĞLIKLI VE NORMAL GÜNLERE BİR AN ÖNCE KAVUŞMAYI UMUYORUZ. DÜNYA ÇAPINDA AŞI ÇALIŞMALARI YOĞUN BİR ÇABAYLA DEVAM EDERKEN, YENİ YIL İLE BİRLİKTE KİTLESEL AŞILAMADA DA HIZLI BİR ARTIŞ OLMASI BEKLENİYOR. BUNUN EN KISA SÜREDE GERÇEKLEŞİIRILMESİ, VİRÜSÜN YAYILIMININ ÖNÜNE GEÇİLMESİNDE EN ÖNEMLİ ADIM OLARAK GÖRÜLÜYOR. DÜNYA BU İŞİ BAŞARDIĞI TAKDİRDE, BİR SONRAKİ YIL SIÇRAMA YAPMAK ÜZERE, BU YIL BİR ‘İYİLEŞME’ SÜRECİNE GİREBİLİR.
DUYGU BULKAN
200’ün üzerinde ülkede ve bölgeden görülen yeni tip korona virüs (Kovid-19) pandemisi nedeniyle vaka sayısı 73 milyona, ölü sayısı ise 1,7 milyona yaklaştı. Tüm dünya dört gözle pandemiyi sonlandıracak aşının bulunmasını beklerken, Türkiye’nin korona virüsle mücadele için ilk aşı deneyiminin, 10-13 günlük bir hazırlık süresinin ardından 25 Aralık’ta başlaması planlandı. Buna göre, günde 450 bin aşının yapılması hedefleniyor. Toplumlarda aşılama oranının 50-60 civarında olduğu hesaba katıldığında zorunlu olmadığı sürece, aşı fazlası doğabilecek. Şubat-mart aylarında hem toplumsal bağışıklık hem de aşı bağışıklığı nedeniyle her iki kişiden biri, salgın sisteminin dışına düşecek. Ancak nüfusun yüzde 50’sinin hasta olma olasılığı süreceği için bir süre daha dikkat etmek ve aşı yaptıranların sayısını arttırmaya çalışmak iyi bir tercih olacak.
Kovid-19 salgını dünyanın her yerinde benzer şekillerde yaşanmıyor. Örneğin, Çin, Avustralya, Yeni Zelanda ve Ruanda gibi ülkeler, farklı sürelerde sokağa çıkma yasağı uygulayarak vaka seviyesine düşürebildiler. Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya gibi ülkelerde ise hükümetler sokağa çıkma yasağını kısa sürede kaldırdı ve ülke çapında vakalar hızla artmaya devam ediyor. Hong Kong Üniversitesi’nde enfeksiyon ve hastalık modelleyicisi Joseph Wu, “Gelecekte bizi neyin beklediği, ne tür önlemler aldığımıza bağlı olacak” diyor. Modellemeler, başarıyla uygulanan sokağa çıkma yasakları, davranış değişikliklerinin, çoğu insanın uyum sağlaması durumunda korona virüsün yayılmasını azaltabileceğini gösteriyor.
SALGIN YAKIN ZAMANDA BİTECEK Mİ?
Salgının bitmesi için virüsün ya dünya çapında ortadan kalkması ya da insanların bağışıklık kazanması gerekiyor ancak bilim insanları bunun neredeyse imkânsız olduğunu vurguluyor. Ülkeye bağlı olarak, bağışıklığın gerçekleşmesi için nüfusun yüzde 55-80’inin bağışıklık kazanması gerektiği tahmin ediliyor. Kısa dönemli çalışmalar, bu durumun gerçekleşmesinin çok zor olduğunu vurguluyor. Yapılan antikor çalışmalarında elde edilen bulgular, insanların yalnızca küçük bir kısmının enfekte olduğunu gösteriyor.
Gelecek yıllarda, Kovid salgınları her kış dalgalar halinde gelebilir. Diğer korona virüsler ile enfeksiyonun Kovid’e karşı herhangi bir koruma sağlayıp sağlamadığı henüz bilinmiyor.
Bir diğer olasılık, Kovid’e karşı bağışıklığın kalıcı olması. Bu durumda aşı olmasa bile, dünya çapında bir salgından sonra virüsün 2021’de kendi kendine yok olması mümkün olabilir. Ancak eğer bağışıklık orta düzeyde sağlanırsa ve yaklaşık 2 yıl sürerse, Harvard araştırma ekibi virüsün 2024’te geri dönebileceğini tahmin ediyor.
Pandeminin gelecek yıllardaki seyri, aşının bulunmasına ve bağışıklık sisteminin aşılamadan sonra ne kadar süre koruyucu kaldığına bağlı olacak. Çoğu aşı, kızamık ve çocuk felci gibi, on yıllarca koruma sağlarken, boğma ve grip gibi aşılar zamanla etkisini yitiriyor. Araştırmacılar, Kovid-19 bağışıklığının ne kadar süreceği hakkında ise çok az bilgiye sahipler.
Aşı tek başına yeterli olmasa da kesinlikle gerekli. Sürü bağışıklığına ulaşmak için tek kanıtlanmış yol aşı. Bunun için nüfusun yüzde 60’ının Kovid-19’a bağışık hale gelmesi gerekmekte. Sürü bağışıklığında pozitif kişi, çok sayıda bağışıklığa sahip olmayan kişiyle temas edemiyor, yeni bir beden bulamayan virüs zamanla ölüyor. Yeterli oranda bağışıklık oluşmadan denenen sürü bağışıklık yöntemi ise İngiltere ve İsveç gibi ülkelerde acı sonuçlara yol açtı.
Devamı Z Raporu Dergisi Ocak 2021 sayısında…
