GAYRİMENKUL YATIRIMLARININ BAŞINDA GELEN OFİSLER, PANDEMİ SÜRECİNDE ŞİRKET ÇALIŞANLARININ EVDEN ÇALIŞMAYA BAŞLAMASI İLE YENİDEN YAPILANIYOR. ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE, YATIRIM MALİYETLERİNİN DAHA FAZLA GÖZETİLEREK VE ESNEK ÇALIŞMAYA UYGUN ORTAMLAR OLUŞTURULARAK OFİS ORTAMINDA TEKNOLOJİ KULLANIMI, İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE SOSYAL HAYATIN ZENGİNLİĞİ GİBİ FAKTÖRLERİN ÖN PLANA ÇIKACAĞI DÜŞÜNÜLÜYOR.
DUYGU BULKAN
Salgın süreci hayatımızda birçok şeyi değiştirdi. Eskisi gibi olmayacaklar listesinin başında ise çalışma modelleri geliyor. Etkilerini küresel çapta gösteren ve sadece gündelik hayatı değil, iş hayatını ve iş süreçlerini de derinden etkileyen korona virüs salgını sebebiyle, birçok işyeri ve ofis uzaktan çalışma sistemine geçmiş durumda. Amerika merkezli danışmanlık şirketi Willis Towers Watson’ın Covid-19 İşveren Aksiyon ve Hazırlık Planları araştırmasının Türkiye sonuçlarına göre, Türkiye’de pandemi öncesi yüzde 14 olan uzaktan çalışma oranı pandemi ile yüzde 68’e yükseldi. RE-SET Workspace, FutureBright araştırmasına göre ise, salgın sonrası dönemde çalışanların yarısı ofise geri döneceğini düşünüyor. Salgın sürecinde test edilen bu sistemin sürekli hale gelerek geleneksel çalışma modellerinin yerini alması an meselesi. Bu sebeple özellikle konvansiyonel ofis yatırımlarında ciddi düşüş beklenirken, yeni nesil çalışma ortamına ihtiyaç duyan şirketlerin yatırıma yeniden odaklanmasıyla önümüzdeki süreçte talepte ciddi bir artış olacağı da sektör içinde konuşuluyor.
HİBRİT ÇALIŞMA DÜZENİ BAŞROLDE OLACAK
Konuyla ilgili, HAN Spaces Yönetim Kurulu Başkanı Avi Alkaş, pandemi sonrası dönemde, özellikle de 3. dalganın ardından halen daha uluslararası şirketlerin evden çalıştığını, pek çok kurumun da departmanlarına göre uzaktan çalıştığını, rotasyonlu olarak ve farklı günlerde ofise gelmeye devam ettiklerini gözlemlediklerini belirtirken, pandemi ile birlikte tek merkeze bağımlı çalışma kavramının sarsıldığını söylüyor. Dolayısıyla ofis içi ve dışındaki düzende de köklü değişiklikler olması beklendiğini ifade eden Alkaş, “Tabii bu durumun, her zaman akla ilk olarak “artık ofislere ihtiyaç duyulmayacak mı” sorusunu getirdiğini ancak durumun öyle olmadığını ifade ediyor. Alkaş bu tespitiyle ilgili; “Kararların alındığı, toplantıların yapıldığı, kurumun tüm parçalarını bir arada tutan, şirket kültürünün temeli ofisler, her zaman var olmaya devam edecek. Aşılanma oranlarının artması çok olumlu bir gelişme, sonbaharla birlikte şirketler ofislere dönmeye başlayacak. Esnek ve uzaktan çalışma belli oranlarda devam etse de yeni dönemde şirket kültürünü ve iş verimliliğine odaklanan hibrit çalışma düzeni başrolde olacak” diye konuşuyor. HAN Spaces olarak şirketlere esnek çalışma alanları ve hibrit çalışma modellerini farklı lokasyonlarda taleplerine yönelik farklı paketlerle sunduklarını söyleyen Alkaş, pandemi sonrası dönemde konvansiyonel ofislere olan talebin yerini ilk yatırım maliyeti içermeyen hazır ofisler, büyüyüp küçülmeye olanak sağlayan esnek kontratlar, şirket kültürünü, tasarım, teknoloji, İSG ve sürdürülebilirliği ön plana alan yeni nesil iş hanı anlayışının aldığını dile getiriyor.
A SINIFI BİNALARA TALEPLE BİRLİKTE KİRALAR YÜKSELECEK
Ofis piyasasında boşluk oranlarının pandemi öncesi dönemde bile yüzde 30’ları bulduğunu söyleyen Alkaş, sözlerine şöyle devam ediyor; “Pandemi sonrası dönemde şirketlerin aldığı ofis alanlarının optimize edilmesi, kira pazarlıkları gibi aksiyonlarla birlikte ofis kira rakamlarında bir baskı oluştu. Pandemi ile birlikte gelen regülasyonlara, normlara uygun, camları açılabilen, hava kalitesi yüksek A sınıfı binalara olan talep her zamankinden fazla oldu zira bu stok zaten sınırlı. Kısa vadede boşluk oranlarında artış, kiralarda baskı varmış gibi görünse de önümüzdeki dönemde geliştirici tarafında yeni ofisler geliştirilmeyeceği, merkezi iş aksındaki arsa arzının kısıtlı olduğu göz önüne alınınca iyi konumda bulunan, standartları yüksek A sınıfı binalara her zaman talep olacağını ve kiralarının yükseleceğini öngörüyoruz. B sınıfı ofislerde verimsiz alana sahip şirketler daha verimli alanları olan A sınıfı ofislere geçmek için piyasaya çıktılar. Önümüzdeki yıllarda Finans Merkezi stokunun devreye girmesi bu durumun aksine bir etkiyi bölgesel olarak yaratabilir.”
Devamı Z Raporu Dergisi Temmuz 2021 sayısında…
