Birleşmiş Milletler’de yıl sonunda yapılacak genel sekreterlik seçimi için süreç başladı. İlk kez şeffaf bir seçim süreci yaşanacak Genel Sekreterlik görevi için kadın adayların ismi ön plana çıkıyor.
Kadriye Nilgün Teker
Bu yılın sonunda BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’un görev süresi doluyor. Geçtiğimiz sekiz dönem boyunca erkekler tarafından yürütülen görevin bu kez bir kadına bırakılması için uzun süredir kampanyalar yürütülüyor. Çabalar sonuç vermişe benziyor. Çünkü 4 kadın aday yarış içerisinde. Doğu Avrupa’nın daha önce genel sekreter çıkaramamış olması ve daha önce bir kadının bu görevde yer almaması iki kadın adayın seçilme şansını artırıyor. Öte yandan seçimlerin ilk kez şeffaf şekilde yürütülecek olması da heyecanı arttırıyor. 1 Ocak 2017’de görevinin başına geçecek yeni Genel Sekreter için seçim süreci böyle bir ortamda geçtiğimiz ay başladı.
EN GÜÇLÜ ADAYLAR KADIN
BM sisteminde bölgelerin temsili gereği, geleneksel hale gelmiş kurallar hâkim durumda. Bu kapsamda şu ana kadar başkan çıkaramamış Doğu Avrupa, özellikle Rusya’nın desteği ile başkanlık için avantajlı. Yaklaşık 7 yıldır UNESCO’nun Genel Sekreterliği’nde oturan Bulgar Irina Bokova bu nedenle ismi en çok zikredilen adaylardan biri. Bokova’nın kadın rakiplerinden Helen Clark ise BM Kalkınma Programı Genel Sekreterliğini yürütüyor ve 9 yıl Yeni Zelanda Başbakanlığı da yapmış deneyimli bir siyasetçi. Hırvatistan’ın aday gösterdiği Vesna Pusic ise ülkesinde Dışişleri
Bakanlığı görevinde bulunmuş önemli bir isim. Seçim sürecinde 4. kadın aday ise Moldova’dan, Dışişleri Bakanlığı da yapmış ve ülkesini BM’in çeşitli kurumlarında temsil eden Natalia Gherman.
Adaylığı açıklanmış diğer adaylar ise Karadağ’dan Igor Luksiç, Portekiz’den Antonia Guterres, Slovenya’dan Danilo Türk, Makedonya’dan Srgjan Kerim, Sırbistan’dan Vuk Jeremic.
SEÇİM SÜRECİNDE NELER OLACAK?
BM Genel sekreterlik görevi yazılı ve gelenek haline gelmiş kurallarla belirleniyor. Genel Sekreter, Güvenlik Konseyi’nin önerisi ve Genel Kurul’un onaylaması ile seçiliyor. Dolayısıyla Genel
Sekreter’in seçiminde de Güvenlik Konseyi’nde veto yetkisine sahip ülkelerin pazarlığı belirleyici oluyor. Ancak bu dönem ile beraber en azından adaylar kamuoyunun karşısına çıkmış olacak. İlk kez şeffaflığın ön planda tutulacağı seçimler kapsamında adaylar BM Genel Kurulu toplantılarında, özellikle sosyal medyadan gelen soruları yanıtlamaya başladılar.
