KOVİD-19 SALGINI MÜCADELESİNDE ALINAN ÖNLEMLERİN TÜM DÜNYADA AŞAMA AŞAMA KALDIRILMASIYLA HAYAT NORMALE DÖNMEYE BAŞLADI. BUNUNLA BİRLİKTE KRİZ, NEREDEYSE BÜTÜN SEKTÖRLERİ YAVAŞLATTI, DURDURDU VEYA GERİLETTİ. SALGININ TÜM EKONOMİYE OLAN NEGATİF ETKİSİ İSE DEVAM EDİYOR ANCAK BU ORTAMDAN KAZANÇ SAĞLAYANLAR DA YOK DEĞİL.
ESRANUR EYUPOĞLU
Korona virüs salgını dünyayı dramatik şekilde değiştirdi. Başta IMF olmak üzere, uluslararası bütün kurumlar farklı ölçümleri kullanarak Kovid-19 krizinin ekonomi üzerinde oluşturduğu hasarı hesaplamaya çalışıyor. Araştırmalara göre başta Çin olmak üzere önce arz sonra da talep tarafının dengelerinin bozulması küresel çapta bir kaosa sebep oldu. Para politikası araçlarını neredeyse tamamen tüketen AB’de büyüme ihtimalleri tamamen ortadan kalktı. Çin ekonomisi 2020’nin ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 9,8’lik küçülme ile büyük hasar aldı. Gelişmiş ekonomilerin ise 2020 yılında yüzde 6,1 daralacağı tahmin ediliyor. Bununla birlikte ABD’de korona virüs salgını yavaşladığına dair bir işaret görünmüyor. Ancak buna rağmen ekonomik sebeplerle salgına yönelik alınan tedbirler hafifletilmeye başlandı bile.
EKONOMİYİ YENİDEN AÇMA ÇABALARI
ABD’de ekonomiyi yeniden normale döndürme kapsamında Beyaz Saray’dan valilere yapılan “Kendi kararınızı kendiniz verin” açıklaması ve federal hükümetin korona virüsle ilgili tavsiyelerini nisan ayı sonunda yumuşatacağını ifade etmesinden sonra, eyalet valilerinden tek tek korona virüs tedbirlerinde yumuşama sinyalleri geldi. Geçtiğimiz nisan ayında Georgia eyalet Valisi Brian Kemp, 24 Nisan 2020’den itibaren eyalet genelinde hayati önemi bulunmayan iş yerlerinin kapatılması kuralının gevşetileceğini duyurarak jimnastik salonları, berberler, güzellik salonları ve masaj merkezlerinin açılacağını bildirmişti. 27 Nisan 2020’den itibaren ise tiyatro, sinema salonu ve restoran gibi iş yerlerinin yeniden açılacağını ifade etmişti. Georgia eyaletinin ‘Evde kal’ kuralını gevşetmesinin ardından Güney Carolina, Batı Virginia ve Colorado eyaletlerinde de iş yerlerinin yeniden açılması için çalışma başlatıldığı bildirilmişti. Daha sonra ABD’nin California eyaleti Valisi Gavin Newsom, korona virüs tedbirlerinde yumuşamaya giderek ilk kararını açıkladı. Newsom, Kovid-19 salgını nedeniyle alınan acil durum içermeyen ameliyatların ertelenmesi ile ilgili kararı kaldırdığını duyurdu. Binlerce sağlık çalışanının işe dönmesi anlamına gelen karar, dünyanın en büyük beşinci ekonomisine sahip eyalette ekonominin normalleşmesine yönelik ilk adım olarak görüldü.
Bu süreçte ABD’nin Michigan eyaletinde Kovid-19 salgını nedeniyle alınan önlemlerin kaldırılması için başlatılan protesto gösterileri ise ülke geneline yayıldı. ABD Başkanı Donald Trump da ekonominin daha fazla darbe almaması amacıyla Demokrat valilerin yönetiminde olan bazı eyaletlerde Kovid-19 önlemlerinin kaldırılması için yapılan protestolara Twitter üzerinden destek verince, protestolar Demokratların yönettiği hemen hemen tüm eyaletlere sıçradı.
Ancak haziran ayının son günlerinde ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Kurumu Başkanı Dr. Anthony Fauci Kongre’yi ekonominin erken bir şekilde yeniden açılması ve geniş çapta önlem eksikliği sebebiyle yeni vaka sayısının günlük 100 bini aşabileceği konusunda uyardı. Bunun üzerine günlük vaka sayıları zaten yüksek olan Teksas, Florida, Arizona ve California’da yerel yetkililer işletmelerin yeniden açılma planlarını geri çekti.
SÜPER ZENGİNLER SERVETLERİNE SERVET KATTI
Salgın globalde işsizliği artıyor ve Kovid-19’un genel ekonomiye olan negatif etkisi devam ediyor. Ancak bazı sektörler bu dönemde fırsat sağlıyor ve kazançları gittikçe yükseliyor. ABD merkezli iki düşünce kuruluşunun Forbes milyarderler listesi verileri üzerinden yaptığı analize göre de Amerikalı milyarderlerin serveti korona virüsün patlak vermesi sonrasındaki iki ay içinde yüzde 15 oranında arttı. Krizden en kazançlı çıkanlar ise Amazon, Facebook, Fastly, Upwork, Zoom ve Walmart gibi dev şirketler oldu.
Americans for Tax Fairness (Vergi Adaleti için Amerikalılar) ve Politika Araştırmaları Enstitüsü Eşitlik Programı adlı kuruluşların analizinde, ABD’li 600’ü aşkın milyarderin toplam servetinin 18 Mart-19 Mayıs 2020 tarihleri arasında 434 milyar dolar arttığı kaydedildi. Bu artışta, özellikle teknoloji firmalarının borsa değerlerindeki yükselişin etkili olduğu belirtildi.
Devamı Z Raporu Dergisi Ağustos 2020 sayısında…
