AVRUPA BİRLİĞİ TARAFINDAN HAZIRLANAN VE GEÇTİĞİMİZ AY YÜRÜRLÜĞE GİREN DÜNYANIN İLK YAPAY ZEKÂ DÜZENLEMESİ ŞEFFAFLIK, SİBER GÜVENLİK VE TELİF HAKLARI KONUSUNDA ÖNEMLİ DÜZENLEMELER GETİRİYOR. TÜRKİYE’Yİ DE ETKİLEMESİ MUHTEMEL DÜZENLEMENİN OLUMLU YÖNLERİNE DİKKAT ÇEKEN UZMANLAR, YASANIN HIZLI GELİŞEN BU TEKNOLOJİ KARŞISINDA SÜREKLİ OLARAK GÜNCELLENMESİ GEREKTİĞİNE DE DİKKAT ÇEKİYOR.
KADRİYE N. TUNÇSİPER
AB Yapay Zekâ Yasası 1 Ağustos itibariyle tüm üye ülkelerde yürürlüğe girdi. Tüm sektörlerde yapay zekanın ceza, insan hakları ve telif hakları konusundaki eksikliklerini gidermeyi hedefleyen düzenleme kapsamında önemli yasaklamalar gündeme gelirken, yeni düzenlemenin dünyadaki diğer düzenlemelere rehberlik etmesi de bekleniyor. AB Yapay Zekâ Yasası, görüntü ve sesleri taklit eden derin sahtecilik (deep fake) teknolojisi ile oluşturulan tüm içeriklerin bunu kesin olarak belirtmesini, belirli stratejik sektörlerde de yapay zekâ yazılımının olduğunun kullanıcıya söylenmesini zorunlu kılıyor. Ayrıca yasa ile kullanıcıların kişisel bilgilerin kategorize edilmesi de yasaklanıyor. Düzenlemenin önemli unsurlarından biri de yasanın sadece AB üye ülkelerinde değil, AB ile iş yapan ve AB’yi hedef alan tüm şirketler için de bağlayıcı olması. Dolayısıyla yasa AB ile iş yapmak isteyen tüm teknoloji geliştiriciler için de büyük öneme sahip.
AMAÇ TEKNOLOJİNİN İNSANLIK İÇİN İYİ KULLANIMI
Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan’a göre yeni yasal düzenleme bu teknolojinin güvenli ve etik kullanımı ile ilgili önemli hedeflere sahip. Buna göre AB öncelikle yapay zekanın insan haklarına, demokratik değerlere ve hukukun üstünlüğüne uygun şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını amaçlıyor. Ayrıca yasa, teknoloji şirketlerinin yapay zekâ ürün ve hizmetlerini AB genelinde serbestçe sunabilmeleri için ortak bir çerçeve oluşturmayı ve yapay zekâ alanındaki yenilikçiliği desteklerken aynı zamanda riskleri de minimize etmeyi hedefliyor. Yasanın en önemli yeniliklerinin yüz tanıma sistemi gibi kamu alanında toplu gözetim amacıyla yapay zekanın kullanımın ve sosyal puanlama sistemleri gibi insan haklarına aykırı uygulamaların yasaklanması olduğunu belirten Eraslan, yasa kapsamında yapay zekâ sistemlerinin yarattığı zararlardan şirketlerin sorumlu tutulmasının da önemli bir yenilik olduğunu sözlerine ekliyor.
YASAYI İHLAL ETMENİN CEZASI ÇOK AĞIR
Palamar Teknoloji kurucusu ve CEO’su Onur Candan’a göre de AB’nin yeni yapay zekâ yasası, birlik içerisinde faaliyet gösteren veya AB vatandaşlarının verilerini kullanan tüm kuruluşlar için önemli düzenlemeler
getiriyor. Genel amaçlı yapay zekâ sistemleri için şeffaflık, siber güvenlik ve telif haklarına uygunluk gibi gereksinimlere yer veren yasa, yapay zekâ teknolojilerinin etik, güvenli ve şeffaf bir şekilde kullanılmasını sağlamayı hedefliyor. Yasayı olumlu bulduğunu dile getiren Candan, özellikle telif hakları konusunun yasada önemli bir yer işgal ettiğini dile getiriyor.
“Yasa, yapay zekâ modellerinin eğitimi için kullanılan içeriklerin telif haklarına uygun olmasını şart koşuyor. Telif hakkı ihlalleri, ciddi mali ve hukuki riskler yaratabilir. Açık kaynaklı üretken yapay zekâ modelleri için belirli şartlar sağlandığında bazı istisnalar yapılabilecek. Yasayı ihlal eden şirketler, 35 milyon avro veya küresel yıllık gelirin yüzde 7’sine kadar para cezasına çarptırılabilir” şeklinde konuşan Candan, yasanın birçok hükmünün zamana yayılarak yürürlüğe gireceğinin bilgisini de veriyor.
Devamı Z Raporu Dergisi Eylül 2024 sayısında…
