AŞI ALANINDAKİ GELİŞMELER HAYATIN NİHAYET NORMALE DÖNEBİLECEĞİNE DAİR UMUTLARI ARTIRSA DA, KOVİD-19 SALGINI BİRÇOK ALANDAKİ KÜRESEL EŞİTSİZLİĞİ İYİCE BELİRGİN BİR HALE GETİRDİ. BAZI HESAPLAMALARA GÖRE, AŞI DAĞITIMI BU HIZLA SÜRER VE AŞILAR YENİ VARYANTLARA KARŞI DA ETKİLİ OLURSA, KÜRESEL SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞININ KAZANILMASI YEDİ YILI ALABİLİR.
DUYGU BULKAN
Yeni tip korona virüs (Kovid-19) salgınından çıkış umudu olan aşılar az sayıda ülkede uygulanmaya başlanırken, dünyanın en yoksul ülkelerinde insanlar hastalık riski altında aşılara erişmeyi bekliyor.
‘Ourworldindata’ isimli internet sitesine göre 1 Şubat itibariyle 64 ülke vatandaşlarını aşılamaya başlarken, 130 ülke henüz toplu aşılama programlarına başlamamış durumda. Şimdiye kadar uygulanan 101 milyon doz Kovid-19 aşısının kıtalara göre dağılımı ise Kuzey Amerika’da nüfusun yüzde 5,7’si, Avrupa’da yüzde 3,3’ü, Asya’da yüzde 0,9’u, Güney Amerika’da yüzde 0,6’sı Afrika’da ise yüzde 0,01’ine tekabül edecek şekilde. İngiltere, ABD gibi ülkeler ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri halihazırda yüksek miktarlarda aşı temin etmiş durumdalar ve bunları nüfuslarının çoğunluğuna 2021 yılı içinde ulaştırmayı, fakat özellikle de yaşlılar, pandemi mücadelesinin ön saflarında çalışanlar ve sağlık sorunları olanlar gibi öncelikli gruplara 2021 yazından evvel bağışıklık kazandırmayı planlıyorlar. Çoğu Güney Yarım Küre’de yer alan dünyanın yoksul ülkelerinde yaşayan milyonlarca kişinin henüz aşılanmaya başlanamaması, küresel boyuttaki salgının tamamen kontrol altına alınmasını önleyeceği gibi, ekonomik eşitsizliğe bağlı ‘bağışıklık uçurumu’ yaratma tehlikesi taşıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de, “10 ülke dünyadaki korona virüs aşılarının yüzde 75’ini alırken 130 ülkeye bir doz aşı bile gitmedi” diyerek aşı adaletsizliğine tepki gösteriyor.
AŞILAR SONUÇ VERMEYE BAŞLADI
Öte yandan, Novavax ve Johnson & Johnson’ın da kısa bir süre önce ürettikleri aşıların yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı başarılı olduğunu duyurup, Moderna, Pfizer-BioNTech, Oxford-AstraZeneca gibi şirketlere ve bunların Rus ve Çinli rakipleri Sputnik V ile Sinopharm ve Sinovac’a katıldığı bu sıralar dünya çapındaki Kovid-19 aşılama kampanyalarının olumlu sonuçları da görülmeye başladı. Sürü bağışıklığı için nüfusun yüzde 75’inin aşı olması gerektiği hesaplanırken Amerikan Bloomberg’in modellemesine göre, aşılamada hızlı davranan İsrail 2 ay sonra, ABD ise 2022 itibariyle sürü bağışıklığı kazanabilir.
İki doz aşıya göre yapılan hesaplamada, Türkiye’nin ise 2.6 yıl sonra nüfusunun yüzde 75’ini aşılayarak sürü bağışıklığı kazanması öngörülüyor. Bu süre, 3,2 yıl ile Almanya, 3,4 yıl ile Brüksel ve 3,9 yıl ile Hollanda gibi pek çok Avrupa ülkesinin önünde.
328 milyon nüfuslu ABD’de aşılanan kişilerin nüfusa oranı 9.1. Ülkenin yeni başkanı Joe Biden, görevdeki ilk 100 gününde 100 milyondan fazla kişinin aşı olmasını hedefliyor. Bloomberg’in haberine göre, aşılama mevcut şekilde ilerlediği takdirde, 1 Ocak 2022 itibariyle nüfusunun yüzde 75’ini aşılamayı başaran Amerika sürü bağışıklığı kazanmış olacak.
İSRAİL VE İNGİLTERE ÖNDE GİDİYOR
Aşılama konusunda dünyada en iyi ülke konumundaki İsrail’de, yalnızca 2 ay içinde nüfusun yüzde 75’i aşılanmış olacak. 8,8 milyon nüfuslu ülkede, Amerikan Pfizer ile başında Türk bilim insanları Prof. Uğur Şahin ile Dr. Özlem Türeci’nin bulunduğu Alman BioNTech’in ortak geliştirdiği aşı kullanılıyor. Aşılamada bir başka başarılı ülke de İngiltere. Oxford Üniversitesi ile AstraZenaca’nın ortak geliştirdiği aşının yoğun şekilde uygulandığı Birleşik Krallık’ın, bu modellemeye göre 6 ay içinde sürü bağışıklığı kazanacağı belirtiliyor. AB aşılamada geri kalırken İngiliz basınında AB’den çıkmış olmanın İngiltere’yi aşılamada öne geçirdiği yorumları yapılıyor.
Devamı Z Raporu Dergisi Mart 2021 sayısında…
