Eylül ayında doların TL ve diğer para birimleri karşısında gerilemesi, 3,38 TL seviyesini bile görmesi piyasaları bir kez daha hareketlendirdi. Bu düşüş, geçtiğimiz yılın sonu ila bu yılın başında yukarıya doğru hızlı ralliler yapan dolarda neler yaşandığına dönüp bir kere daha bakmayı zorunlu kılıyor.
Beste Naz Köksal
Bugünden 2016 yılına ayna tutunca o kadar olayı biz mi yaşamışız diye şaşırmamak mümkün değil. Dünya ekonomisi açısından sürprizlerde dolu, ağır bir yıl oldu gerçekten. Dünyada yaşanan olaylar silsilesine ülkemizde yaşanan hain darbe teşebbüsü de eklenince bir an evvel 2016 yılının bitmesi için gün saymıştık. Dünya ekonomisi ve ülkemizde yaşanan olayları bir araya getirdiğimizde 2016 için finansal piyasalarda Türk varlıkları için şanssız bir yıldı diyebiliriz. Dolar/TL kuru 2016 yılına 2,92 lira olarak başlayıp, 3,51 lira olarak sonlandırmış, fazlasıyla volatil, istikrarlı olmayan bir görünüm sergilemişti.
2016’DA YAŞANANLAR
2016 yılında neler olduğunu kronolojik olarak hatırladığımızda akla ilk etapta şu gelişmeler geliyor: Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun istifası 5 Mayıs 2016 günü dolar/TL’de büyük bir çalkantı yarattı. Haziran ayındaki Brexit referandumuyla birlikte İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkış kararı halk nezdinde onaylandı. Hiçbir anket bu referandumdan ‘evet’ kararı
çıkacağına olasılık vermiyordu oysa. 15 Temmuz hain darbe girişimi, sadece ülkenin siyasi yapısına değil, ekonomik yapısına da ciddi etki edecek bir terör saldırısı oldu. Hemen ardından OHAL ilan edildi. 15 Temmuz’un ekonomi ayağında ilk sonuç, kredi derecelendirme kuruluşlarının ülkenin not ve not görünümü indirmeleri oldu. Ardından Kasım ayında yapılan seçimle Donald Trump, sürpriz bir şekilde ABD başkanı seçilerek küresel piyasaların bir kez daha çalkalanmasına neden oldu. 15 Temmuz’dan sonra darbecilerin Avrupa’ya kaçtığı tespit edilince AB-Türkiye
ilişkilerinde gerginlik üst boyutlara ulaştı. Ortadoğu’da ABD-Rusya gerginliği jeopolitik riskleri artırırken, Nisan 2017’de yapılan referanduma hazırlık çalışmaları kapsamında yılın son günlerinde anayasa değişiklik teklif görüşmelerinin başlanmasıyla iç siyaset hareketlendi.
2016 yılında yaşadığımız tüm bu gelişmeler neticesinde 2017 yılı bizim için epey sancılı başladı. Seneye 3,53 lira ile başlayan Dolar/TL kuru 3.94’e kadar varan hızlı ve spekülatif bir yükseliş
gerçekleştirdi. Alınan acil önlemler ve yılın devamında TCMB’nin sıkı duruşu kurda, yeniden denge sağlanmasına olanak sağladı. Türk Lirası, 2016 yılında gelişmekte olan dünya para birimleri arasında yüzde 17 oranında değer kaybederek ‘fazla negatif ayrışan’ bir para birimi olmuştu. ABD ve İngiltere siyaset ve ekonomilerinde yaşanan gelişmeler, gelişmekte olan ülke
para birimlerini derinlemesine etkilese de Türk Lirası asıl darbeyi içerdeki siyasi ve jeopolitik risklerin artmasından dolayı aldı. Tüm bu nedenler 3,94 TL’ye kadar ulaşan
hızlı çıkışın temelini oluşturdu. Ekonomiye etki eden olaylar yatırımcıyı hem 2015 hem de 2016 yılı için Türk Lirasından uzak tuttu ve Türk Lirası emsallerine göre epey iskontolu kaldı. Yatırımcının TL’den uzak durmasından ziyade Türk Lirasında görülen anormal seyirler azımsanmayacak ölçüdeydi. Gün içerisinde Dolar/TL seyrinin dalga boyu çok artmıştı. CDS risk primimiz Mısır ve Brezilya’dan sonra en üstteydi ve reel getiri negatif seviyelere gerilemişti. Hatta özellikle akşam saatlerinde iç piyasanın kapanmasının ardından yaşanan hareketler, “Türk Lirasında neler oluyor?” dedirtmişti.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Ekim 2017 sayısında…
