Dünyaca ünlü fütürist ve girişimci Elon Musk, yakın zamanda Mars’a bir koloni kurma planının ayrıntılarını geniş katılımlı bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyurdu. Toplantının hemen ardından haklı ve şüpheci sorular da gündeme geldi. Bu arada Mars’a gidene kadar dünyanın yüzeyinin üçte ikisini kaplayan denizlerde koloni kurmak, çok daha çekici ve mümkün bir seçenek olarak önümüzde duruyor.
Alphan Manas
İnovasyon ve Girişimcilik Danışmanı olduğum Türkiye İhracatçılar Meclisi, 8-10 Aralık 2016 tarihinde düzenlenen İnovasyon Haftası’nın açılış filmi olarak kullanılmak üzere benim 2030-2040 yıllarını içeren gelecek vizyonumu yansıtacak bir çalışma istedi. Bu konuda hemen yakın çalışma arkadaşım Murat Armağan ile bir araya geldim. Çünkü 2001 yılından beri konu ‘gelecek’ olunca vizyonun tasarıma dönmesinde sürekli kendisi ile çalıştım, onun yaratıcı zekasını da işin içine kattım.
2040 yıllarında nüfusun Türkiye’de nasıl bir dağılıma sahip olacağına baktığımızda köy ve kasabaların ortadan kalkacağı aşikar. İlerleyen yıllarda yaşlanan nüfusla beraber çalışana düşen emekli sayısı artacağı için devletler sosyal güvenlik anlamında inanılmaz açıklar vermeye başlayacaklar. Bu duruma maruz kalan Türkiye’de vergiler sürekli artacak ve büyük şehirlerin dışına hizmet götürmenin bedeli de o oranda artacak.
Tarım konusunda iki önemli gelişme olacak. Dikey tarım şehirlerde yapılırken, robotlu tarım da şehir dışında yapılacak. Dolayısıyla arazi sahiplerinin artık köyde yaşamalarını gerektirecek bir durum kalmayacak. Ünlü ABD’li girişimci Elon Musk’ın vizyonu olan ve yakın zamanda dünyada hayata geçecek, saate 1.200 km yapan HyperLoop hızlı ulaşım teknolojisi ile ileriki yıllarda Türkiye’nin içinde seyahatler iki saati geçmeyecek.
O yıllara gelinceye kadar yerçekimsiz ortamda seyahatler başlayacak ama bugünün teknolojileri ile yerçekimli ortamda insan vücudunun rahatsız olmadan yapacağı seyahatte alacağı yük 0.5g kuvvetini geçemiyor (g kuvveti: serbest hareket eden bir nesnenin maruz kaldığı ‘kütleçekimsel olmayan’ kuvvetlerin vektörel toplamı). Vücuda etki eden g gücü arttıkça baş dönmesi ve ağırlaşma gibi etkiler görülüyor. 2002 yılında HyperLoop benzeri bir konsept çalışmasını arkadaşlarımla birlikte yapmıştık. Bunu geleceğin uzun mesafe seyahat aracı olarak görmüştük. Maglev adı verilen manyetik kaldırma ve özel itiş teknolojisini kullanmıştık.
MARS KOLONOSİ
Elon Musk aynı zamanda Mars’a da gitmeyi ve orada ‘koloni’ kurmayı hedefliyor. Ben bu fikrin bu aşamada karşısındayım. Bunun için birçok nedenim var. Bugün gidilmeyen bir yer hakkında araştırma ruhunuz sizin dürtülerinizi açığa çıkarabilir. Ama onu önceden yaşamak durumunda kalsanız büyük bir olasılıkla bu fikrinizi değiştirirsiniz. Örneğin, uzayda bir kolonide yaşamak yerine denizin 1.000 metre altında yaşamak size teklif edilse bir an tereddüt edersiniz. Bu tereddüdü yaşarken uzaya gitmek size bir an heyecan verici ve eğlenceli gelecek, hatta tercih sebebi olacaktır.
Geçen gün orijinal adı ‘Passengers’ olan Uzay Yolcuları filmine gittim. Film, Samanyolu Galaksisinde uzak bir koloniye seyahat eden ve binlerce kişiyi taşıyan bir uzay aracının, uyku odalarında bir arıza yaşanması, sonuç olarak, iki yolcunun uyanmaları gereken zamandan 90 yıl önce uyanmasına bağlı gelişen olayları anlatıyor.
Filmde ilgimi çeken iki konu oldu. İlki, uzak mesafelere seyahat ederken yaşlanmayı engelleyen ‘derin uyku’ formatına girme zorunluluğu. İkincisi ise, uzay gemisinin füzyon enerjisi ile hareket etmesi ve hızının ışık hızının yarısı kadar olması.
Bu beni çok şaşırttı. Çünkü bugüne kadar seyrettiğimiz Uzay Yolu dizi ve filmlerinde aslında ‘warp’ hızı ile tanışmıştık. Bu hızlar ışık hızının onlarca katına karşılık gelmesine rağmen filmde kullanılan hızın, ışık hızının sadece yarısı kadar olması şaşırtıcı. Filmin konusuna uyumlu olması açısından bu hız seçilmiş olsa bile ışık hızına ulaşmanın çok kısa sürede gerçekleşmeyeceği artık aşikar. Bu demektir ki, çok yakın bir dönemde dünya benzeri atmosfere sahip bir gezegene ulaşma şansımız pek olmayacak.
Bu durumda, Mars ve benzeri yakın gezegenler en az 4-5 nesil için hedef koloni merkezleri olacak. 100 bin ışık yılı çapındaki Samanyolu Galaksisi dışına çıkma şansımızın pek olmadığı gibi, Güneş’ten 4,37 ışık yılı uzaklıkta olan Alfa Centauri yıldız sistemine bile ulaşmamız bugünkü İyon İtiş teknolojisiyle 12 bin yılda olacak.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Şubat 2017 sayısında…
