Neil Armstrong “Benim için küçük, insanlık için büyük bir adım” diyerek 1969’da Ay’a ilk ayak bastığında Soğuk Savaş’ın en hararetli dönemi yaşanıyordu. Haliyle ABD ve Sovyet Rusya o dönemler için uzay araştırmalarına dev bütçeler ayırıyordu. Günümüze geldiğimizde ise uzay yarışına katılan ülke sayısı bir hayli arttı.
Özlem Has
1. ABD (18 MİLYAR DOLAR) Amerika her zamanki gibi sürpriz olmayan bir şekilde listenin ilk sırasında. 2. Dünya Şavaşı’ndan bu yana ABD bütçesinden uzay araştırmaları için ciddi kaynak aktarıyor. Her ne kadar NASA’nın bütçesi 2009 yılından bu yana azalsa da, NASA hala 18 milyar dolarlık harcamasıyla ilk sırada yer alıyor.
2. RUSYA (7.7 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE) Rusya’nın uzay programı son 5 yılda yaklaşık yüzde 30 büyüdü. Geçen yıl Devlet Başkanı Vladimir Putin, hükümetin, dünyanın herhangi bir uzay ajansı için bütçede 2013 ve 2020 yılları arasında, Rusya Federal Uzay Ajansı veya Roscosmos için 50 milyar doların üzerinde büyük harcama yapıyor olacağını bildirdi.
3. AVRUPA (5.5 MİLYAR DOLAR) Avrupa Uzay Ajansı (ESA), uzayı keşfetme görevi için 20 üye ülke ile birlikte çalışan bir birlik. 1975 yılında kurulan ve Paris’te merkezi olan ESA’nın programlarına Hubble Uzay Teleskopunun yanı sıra insansız ay ve yeryüzü yörünge projeleri de dâhil oldu. ESA aynı zamanda yörüngeye uydu fırlatan çılgınca başarılı projesi Ariane roketi ile roketler içinde lider konumunda.
4. FRANSA (2,5 MİLYAR DOLAR) Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, 1961 yılında Paris’te Fransa’nın CNES’ini kurduğundan beri, ajans uzaya çok sayıda roket ve uydu fırlattı. Avrupa Uzay Ajansı’nda olduğu gibi aynı zamanda Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bazı büyük faaliyetlerle önemli roller oynuyor.
5. JAPONYA (2,4 MİLYAR DOLAR) Üç ayrı uzay ajansı birleşimi ile 2003 yılında kurulan Japonya’nın JAXA’sı sadece saygın bir uzay programı değil, aynı zamanda yörüngeye uydular fırlatma ve asteroit keşfi yapma eylemlerinde bulunmuştu. 2014 itibariyle, Mars’ı ve Ay’ı keşfederek insanlı ve insansız tanıtımları yapmak için iddialı planlar geliştirdi. Bu planlar meyve vermeye başlarsa, JAXA’da bütçe yükselmesi bekleniyor.
6. ALMANYA (2 MİLYAR DOLAR) 10 tane aktif ve 16 tane başka henüz tamamlanmamış uzay görevine sahip olan Almanya’nın uzay ajansı DLR, şimdiye kadar küresel araştırmalarda etkin bir güç oldu. Ek olarak da genç araştırıcı yeteneklerin gelişmesini teşvik etmek için oluşturulan laboratuvarlara tahsis edilen bir kısım DLR bütçesi ayarlandı. Birçok Avrupalı rakipleri gibi, Almanya’nın da 2 milyar dolar uzay programı bütçesinin büyük bir bölümü Avrupa Uzay Ajansı’na gidiyor.
7. İTALYA (1.8 MİLYAR DOLAR) İtalya’nın uzay programı 1988 yılına kadar resmi bir şekilde başlamamış olsa da, İtalya, uzay ile ilgili birçok konuda NASA ile işbirliği içerisinde hareket ederek bazı görevler üstlendi. Ülkenin Roma’da bulunan uzay ajansı ASI, Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü olmanın yanı sıra Avrupa Roket Fırlatıcı Gelişim Programı’na da önemli bir katkıda bulunuyor.
8. ÇİN (1.3 MİLYAR DOLAR) Her ne kadar Çin, uzay harcamaları konusunda Hindistan’dan fazla yüksek olmayıp 8. sırada olsa da, CNSA (Çin Ulusal Uzay İdaresi)’nın gelecek yıllarda harcamaları arttıracağı bekleniyor. 2011 yılından bu yana, CNSA, aya insansız araç seferlerini düzenleyip, Çin’in ilk uzay istasyonu olan Tiangong’un yörünge çalışmalarına başladı. Tiangong programının amacı 2023 yılına kadar Mir’a benzer tam olarak faaliyette bir uzay istasyonu başlatmak.
9. HİNDİSTAN (1.1 MİLYAR DOLAR) Uzay harcamaları için 1 milyar dolar üzerinde harcama yapan ilk ülke olarak listeye giren Hindistan’ın 2012’de tam anlamıyla başlayan çalışmaları 2017’de sona erecek. Uzay araştırmalarında büyük oyuncularla rekabet edemeyecek olsa da Hindistan uzay teknolojisinde
bir numara olmak istiyor.
10. KANADA (488 MİLYON DOLAR) Sürpriz bir şekilde listeye giren Kanada 2014 itibariyle uzay araştırmaları için 488 milyon dolar bütçe ayırdığını duyurdu ve bu bütçe genel olarak 2016 itibariyle uzaya gönderilecek 3 uydu için harcanacak.
