SPACE X VE NASA ARASINDA İMZALANAN PROTOKOL ÇERÇEVESİNDE ÜZERİNDE UZUN SÜREDİR ÇALIŞILAN CREW DRAGON, MAYIS AYI SONUNDA UZAY GÖREVİNE BAŞARILI BİR FIRLATIŞLA BAŞLADI. BÖYLECE, ÖZEL SEKTÖR TARAFINDAN UZAYA İLK DEFA İNSAN GÖNDERİLMESİ, İNSANOĞLUNUN UZAY MACERALARI TARİHİNE YENİ BİR MERHALE OLARAK KAYDEDİLMİŞ OLDU.
KADRİYE N. TUNÇSİPER
ABD, 1960 ve 1970’lerde uzay savaşlarının tartışmasız galibiydi. Bununla birlikte, 2003 yılında NASA’nın azalan bütçesi ve Columbia mekiği patlaması da dahil olmak üzere uzay araştırmalarının getirdiği zorluklar, 2011 yılında Uzay Mekiği programının sona erdirilmesine yol açmıştı.
8 Temmuz 2011 NASA astronotlarının ABD topraklarından uzaya son kez fırlatıldığı tarihti. NASA o zamandan beri tüm astronotlarını Rusya’nın Soyuz kapsülünden uzay istasyonuna gönderiyordu. Bu uçuşlar NASA’ya koltuk başına yaklaşık 80 milyon dolara mal olurken, 2011’den bu yana uzaya astronot gönderilmesinin ABD’ye maliyeti 3 milyar doları buldu.
NASA, başka bir ülkeye olan bağımlılığını sona erdirmek ve insanlı uzay uçuşlarını ABD’ye geri getirmek için özel sektör ile çalışma kararı ardından, SpaceX ve Boeing ile sözleşmeler imzalandı. NASA, Crew Dragon’u geliştirmek için SpaceX’e 3.14 milyar dolar ödeme yaptı. Boeing ise CST-100 Starliner’ı geliştirmek ve uçmak için 4.8 milyar dolar aldı. Şu an için iki şirket arasındaki rekabette Space X astronotları yörüngeye uçuran ilk özel şirket olarak öne geçti.
UZAYDA YENİ BİR DÖNEM
30 Mayıs’ta Kennedy Uzay Merkezi’nden kalkan SpaceX’e ait Falcon 9 ile yola çıkan Crew Dragon, Uluslararası Uzay İstasyonuna sorunsuz bir şekilde ulaşmayı başardı. Daha önce olduğu gibi Falcon 9, Crew Dragon’u atmosfer dışına taşıdıktan 7 dakika sonra dünyaya geri döndü.
Crew Dragon koltuklarının NASA’ya maliyetinin her birinin yaklaşık 55 milyon dolara mal olacağı tahmin ediliyor. Ancak bunlar, koltuk başına maliyeti açıkça tanımlamayan ve yalnızca ilk altı görevi açıklayan bir sözleşmeye dayanan tahminler. Ancak bu bile Crew Dragon’un Soyuz kapsülüne göre üçte bir oranında daha az masraflı olduğunu gösteriyor.
Özel sektörün uzay çalışmalarında dönüm noktası olan Space X’in başarısı aslında devlet tekelinde olan uzay çalışmalarının artık özel şirketlerin de yer aldığı bir alan haline getiriyor. Kamu özel sektör ortaklığının başladığından bu yana SpaceX uzaya 20 ikmal görevi gerçekleştirmişti. Bu ise kargo yerine astronotların bulunduğu ilk sefer olduğu için büyük önem taşıyor. SpaceX’in NASA ile sözleşmesi uyarınca, şirket Uluslararası Uzay İstasyonu’na 6 operasyon uçuşu daha yapacak.
Elon Musk’ın SpaceX şirketinin yanı sıra, havacılık devi Boeing de kendi uzay gemisi Starliner’ı inşa ediyor ve bu yılın sonunda astronotları uzay istasyonuna götürmeyi planlıyor. Aralarında Amazon CEO’su Jeff Bezos tarafından kurulan Blue Origin, Richard Branson tarafından kurulan Virgin Orbit ve diğer birçok şirket de kendi ticari alan planları üzerinde çalışıyor.
Devamı Z Raporu Dergisi Temmuz 2020 Sayısında…
