PLASTİKTE HAMMADDE KONUSUNDA DIŞA BAĞIMLI OLAN TÜRKİYE’DE MAYIS AYINDAKİ KARAR İLE ATIK PLASTİK İTHALATININ YASAKLANMASI, SEKTÖRÜ DURMA NOKTASINA GETİRDİ. ÖZELLİKLE SON BEŞ YILDA ÇİN VE MALEZYA’NIN KISITLAMALARI İLE TÜRKİYE’YE YÖNELEN ATIK PLASTİKLERİN BİLİNÇSİZ İŞLETMELERİN ELİNDE ÇEVRE SORUNU HALİNE GELMESİ NEDENİYLE ALINAN ATIK PLASTİK İTHALAT YASAĞI, DENETİMLERİN ARTTIRILMASI ŞARTI İLE KALDIRILDI. SEKTÖR TEMSİLCİLERİ İSE ÇÖZÜMÜN YASAKLAMA DEĞİL, DENETİM OLDUĞU KONUSUNDAKİ ISRARLI ÇABALARININ SONUÇ VERMESİNDEN MEMNUN.
KADRIYE N. TUNÇSİPER
Türkiye’de son yıllarda gelişim gösteren geri dönüşüm sektöründe, son yapılan düzenleme ile etilen polimer atıkların ithalinin yasaklanması büyük sorunlara yol açtı. Plastik ürünler için hammaddede yüzde 90 oranında dışa bağımlı olan Türkiye’de ithal edilen plastik atıklar, yıllık plastik üretiminin yüzde 4’ünü karşılıyor. Türkiye sınırları içerisinde evsel atığın sadece yüzde 8’inin plastik atık olması ve bunların büyük kısmının geri dönüşüme uygun olmaması da sektörü dışa bağımlı hale getiriyor.
Plastik atıklar, tüm mevzuata uyan şirketler tarafından yüzde 95 oranında ayrıştırılarak hammaddeye dönüştürülebiliyor. Bu atıklardan kalan yüzde 5 oranındaki atık plastik ise yakılıyor. Ancak sorunun asıl kaynağı, sektörde kendisine yer bulan merdiven altı tesisler. Bu tesislerde ithal edilen atıkların yalnızca yüzde 60’ı hammaddeye dönüştürülüyor ve geri kalan atıklar kontrolsüz bir şekilde çevreye yayılıyor. Sonuç olarak kamuoyunda ‘Avrupa’nın çöpünü ithal ediyoruz’ şekilde yapılan yayınların da etkisi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının girişimi ile etilen polimer atıkların ithalini mayıs ayı itibariyle yasaklanırken, bu yasak 2 ay sonrasında kaldırıldı. Bakanlık ve sektör temsilcilerinin mutabakatı ardından, yasağı kaldıracak yeni düzenleme üzerinde uzlaşmaya varıldı. Böylece plastik atıkların ithali uygunluk denetimlerine tabi olarak gerçekleştirilebilecek.
SEKTÖRÜN ÇEVRE BİLİNCİ YÜKSEK
Atık plastik ithalatının yasaklanması ile ilgili olarak sektör temsilcileri ise çevre koruma bilincine sahip olduklarını ve bu atığın sadece hammadde olarak kullanılması konusunda kontrollerin önemli olduğunu her fırsatta dile getirdi. Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Gülsün makro ölçekte asıl hedefin kaynağında ayrıştırma sistemi kurarak yurtiçinde çıkan atığı daha verimli şekilde kullanabilmek olduğunu belirtirken, lisansız geri dönüşüm yapan tesislere müsamaha gösterilmemesi, sektördeki tüm işletmelerin denetime tabi tutulmasına vurgu yaptı.
İthalat yapan firmaların ithal ettiği ürünü kendisinin işleyip işlemediğini tespit edecek bir sistem kurulması gerektiğini belirten Gülsün’e göre mevcut genelgede yıllık kapasite bazlı teminat alınması söz konusu. Oysaki bunun yerine, metal hurda da olduğu gibi ithal edilen atık için işlem bazlı teminat alınacağı ve geri dönüşüm işleminin tamamlanmasını müteakip yeminli gümrük müşavirlerinin raporu doğrultusunda söz konusu teminatın serbest bırakılacağı bir sistem kurulması çok daha sağlıklı olacak. Çünkü atığın ithal eden firma tarafından ticarete konu edilip edilmediğinin kontrolü ancak bu şekilde sağlanabilir.
Devamı Z Raporu Dergisi Ağustos 2021 sayısında…
