TÜRKİYE, DÜNYANIN EN BÜYÜK ENERJİ HAVZALARININ ORTASINDAKİ EŞSİZ KONUMUYLA YILLARDIR BİR ENERJİ KÖPRÜSÜ KONUMUNDA BULUNUYOR. DOĞU AKDENİZ’DEKİ GİRİŞİMLERİ VE 2023’TE KARADENİZ’DEN İLK GAZIN ÇIKARILABİLECEĞİ AÇIKLAMASIYLA TÜRKİYE, BÖLGESEL VE KÜRESEL ENERJİ POLİTİKALARINDA DAHA ÇOK SÖZ SAHİBİ OLACAĞININ SİNYALLERİNİ VERİYOR.
HURİYE YILDIRIM
Türkiye, Ağustos 2020’de Karadeniz’de keşfedildiği açıklanan 320 milyar metreküplük doğalgaz rezervine kadar, petrol ve doğal gaz kaynakları sahipliği bakımından dezavantajlı olmasına rağmen etrafındaki bölge ve ülkelerdeki zengin enerji kaynaklarının dünya pazarlarına ulaştırılmasında hep kilit ülkelerden olagelmiştir. Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kafkaslar ve Orta Asya gibi komşu bölgelerdeki zengin petrol ve doğal gaz rezervleri ve bunların taşınma rotaları Türkiye’nin kalbinde bulunduğu bölgeye özel bir jeostratejik önem atfetmiş, diğer yandan çoğu zaman buradaki çatışma ve savaşların temel nedenlerinden olagelmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin, haiz olduğu jeostratejik konum itibariyle etrafındaki bölgelerde refahın, istikrarın ve barışın sağlanmasında önemli bir aktör olduğunu söylemek mümkündür.
ORTADOĞU PETROL HAVZALARI
Ortadoğu’daki petrol havzalarını genel olarak üç büyük grupta değerlendirmek mümkündür. Bunlar İran, Irak ve Basra Körfezindeki petrol havzalarıdır. İran’daki 160 km uzunluğundaki Huzistan’daki ilk petrol yatağı 1911’de işletmeye açılmıştır. Huzistan dışında Kum kenti civarında da önemli petrol yatakları bulunduğu bilinmektedir. İran petrollerinin önde gelen ithalatçıları Günye Kore, Çin ve Hindistan’dır. İran sahip olduğu ya da Hazar Bölgesindeki ülkelerden gelen petrol ve doğal gazı tankerler ve boru hatlarıyla dünya pazarına sunmaktadır. Örneğin planlanan Neka-Jask Petrol Boru Hattı tamamlanması durumunda günlük 1 milyon varil ham petrolü Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Rusya’dan Neka Limanına kadar getirebilecektir. Ortadoğu’daki diğer bir önemli petrol havzası Irak ve çevresinde bulunmaktadır. Irak’taki petrol havzaları Kerkük’ün de içinde bulunduğu Bağdat ve Musul şehirleri arasında, Basra Körfezinin batısında ve Karakin bölgesinde yer almaktadır. Dünyanın beşinci büyük petrol ihracatçısı olan Irak petrolleri hususunda Shell, CNPC, BP, Total, Exxon, Gazprom, Lukoil, ENI ve TPAO gibi şirketlerle anlaşmalar imzalanmıştır. Ülkedeki petroller tankerler ve Kerkük-Ceyhan, Irak-Ürdün ve Irak Stratekik Boru Hattı gibi boru hatlarıyla çeşitli pazarlara sunulmaktadır. Ancak son dönemde başta DAEŞ olmak üzere birçok terör örgütü ve muhalif Irak petrol boru hatlarına çeşitli saldırılar düzenleyerek bu enerji hatlarının güvenliğini tehdit etmektedir. Bu nedenle Irak ve Suriye’deki barış ve istikrarı sağlamaya çalışan uluslararası aktörler enerji nakil hatlarının güvenliği konusuna büyük önem vermektedir.
Devamı Z Raporu Dergisi Kasım 2020 sayısında…
