Derin Ekonomi tarafından bu yıl 2’ncisi açıklanan “İslam Ekonomilerinin En Başarılı 50 Şirketi ve CEO’su” araştırmasında 2015’in en hızlı büyüyen firması Birleşik Arap Emirlikleri’nden lüks gayrimenkul geliştiricisi Damac Properties oldu. DinarStandard’ın desteği ile hazırlanan bu araştırmada ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük müteahhidi olarak bilinen, 2016 yılı Amerikan başkanlık yarışının tartışmalı adayı Donald Trump’ın bölgedeki ortağı olan Damac, geçen yıl dolar bazında yüzde 128 büyüyerek cirosunu 2.3 milyar dolara çıkardı. Listede bu yıl Türkiye’den 5 şirket girerken, Birleşik Arap Emirlikleri 13 şirket ile TOP 50’ye en çok şirket sokan ülke oldu…
Yakup Kocaman / Kadriye N. Teker / Özlem Has / Ebru Çolak
Geçen yıl İslam dünyası ekonomileri açısından son 15 yılın en sancılı yılı oldu. Müslüman toprakları üzerinde küresel güçlerin işgaline zemin hazırlayan IŞİD terör örgütünün İslam’ın imajına vurduğu darbe, Rusya ve İran’ın üç Müslüman ülkeye ortaklaşa yaptığı müdahaleler ve petrol fiyatlarının aşırı düşüşü Ortadoğu’daki İslam ekonomilerini sarstı. Amerikan dolarının geçtiğimiz yıl gelişen ülke para birimlerine karşı aşırı değer kazanmaya devam etmesi, Malezya, Endonezya, Nijerya, Mısır ve Türkiye gibi büyüme sürecinde olan ülkeleri vurdu. Ebola salgınıysa yeni ayağa kalkmaya başlamış olan Batı ve Orta Afrikadaki Müslüman ekonomileri çökertti. Ancak tüm bunlara rağmen, 2015’te İslam dünyasının en büyük 212 şirketinin 74 tanesi dolar bazında yüzde 128’e varan oranlarda büyüme gösterdi.
İslam Ekonomileri (İslam İşbirliği Teşkilatı İİT’ye üye 57 ülke), 2000 yılından bu yana kesintisiz olarak dünya ortalamasının üzerinde bir ekonomik büyüme kaydediyordu. Ancak bu durum 15 yıl aradan sonra ilk kez geçen yıl tersine döndü. Dünya 2015’te ortalama yüzde 3,1 büyürken İslam ülkelerinin büyüme hızı yüzde 2,3’te kaldı. Ancak İslam ülkeleri ekonomide sekteye uğrasa da genç nüfusta dünyanın önünde gitmeye devam ediyor. 2014’te 1 milyar 692 milyonluk nüfusa ulaşan Müslüman ülkeler, bu rakamla dünya nüfusu içindeki payını 2013’teki yüzde 22,8’den yüzde 23,3’e çıkarmış oldu. Bununla birlikte, kişi başı gelire göre kıyaslandığında, dünya ortalaması 10 bin 738 dolar iken İslam ülkelerinde yaşayanların ortalama milli geliri 8 bin 504 dolar düzeyinde. 57 ülkenin toplam milli geliri 2015’te 7 trilyon 58 milyar dolar olarak gerçekleşti. Buna göre 78 trilyon dolarlık dünya ekonomisinin sadece yüzde 8,8’i İslam ülkeleri tarafından kontrol ediliyor.
Dünyanın gerisinde kalınsa bile yüzde 2,3’lük büyümeyi yakalamada temelde 3 etkenin etkili olduğu gözlemlendi. Birincisi, İslam dünyasının girişimciliğe ve tüketime açık genç nüfusu. İkincisi, altyapı yatırımları için dinamizm sergileyen Müslüman ülke hükümetleri. Üçüncüsü ise özellikle Körfez bölgesindeki sermaye sahibi ülkelerin, uzun yıllardır sadece ABD ve Avrupa’da tuttukları yatırımlarını yavaş yavaş kendi ülkelerine ve gelişmekte olan diğer ülkelere kaydırmaya başlaması.
1 MİLYAR $ ÜZERİ CİRO YAPABİLEN 350 ŞİRKET VAR
İslam dünyasında 1 milyar doların üzerinde gelire sahip 350 civarında kamu ve özel sektör şirket faaliyet gösteriyor. Bunlardan 2015 yılına ait mali tablolarını açıklayan 212 şirketin üçte ikisinin gelirleri dolar bazında azaldı, üçte birinin gelirleri de arttı. 1 milyar doların üzerinde satış gelirine sahip 212 büyük firmanın gelirleri toplamı 2015’te 856 milyar dolar olarak tespit edildi. Sıralamada satış gelirlerini en fazla artıran ilk 50 şirket ise İslam dünyasında büyümenin anahtarını elinde tutan firmalar oldu. Listeye Suudi Arabistan’dan 11, Türkiye’den 5, Malezya’dan 4, Mısır, İran ve Katar’dan 3’er şirket girdi. En hızlı büyüyen firma BAE’li lüks gayrimenkul geliştiricisi Damac Properties oldu.
ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük müteahhidi olarak bilinen ve ABD Başkan Adayı Donald Trump’ın bölgedeki ortağı olan Damac, geçen yıl dolar bazında yüzde 128 büyüyerek cirosunu 2.3 milyar dolara çıkardı. Damac’ın CEO’su Hussain Sajwani İlk Körfez Savaşı’nda ABD ordusuna gıda tedariki sağlaması ile dikkatleri üzerine çekti. 2002’de DAMAC Properties’i kurdu. Onun stratejisi, herhangi bir şey inşa edilmeden önce -proje aşamasındayken- apartmanları pazarlamak ve alıcıların yaptığı peşin ödemeleri inşaatları finanse etmek için kullanmaktı.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Haziran sayısında….
