TÜRK OYUN ŞİRKETİ PEAK GAMES’IN SATIŞI İLE BİRLİKTE, START UP’LAR TÜRKİYE YATIRIM ATLASININ MERKEZİNE OTURMAYA BAŞLADI. ARTIK ÜLKEMİZDE DE ASIRLIK ŞİRKETLERİN ULAŞAMADIĞI 1 MİLYAR DOLARLIK DEĞERE, GEÇMİŞİ 5 YILI BULMAYAN TEKNOLOJİ DEVLERİ ULAŞIYOR. DÜNYADA ŞİRKETLERİN, YATIRIMCILARIN VE YATIRIM FONLARININ ÇOK SAYIDA ALGORİTMA VE KRİTER İLE SIRALANDIĞI GLOBAL CRUNCHBASE ENDEKSİNE GÖRE, TÜRKİYE’DE UNICORNLARIN İLK 4’ÜNDE PEAK GAMES İLE BERABER TIRPORT, GETİR VE TRENDYOL YER ALIYOR. YERLİ YATIRIM KÜLTÜRÜ TAM OLARAK OLUŞMASA DA TÜRKİYE’NİN START UP TARİHİ, KISA ZAMANA RAĞMEN PEK ÇOK ÖYKÜ İÇERİYOR. SADECE PANDEMİ DÖNEMİNDE, 2020 YILININ İLK YARISINDA TÜRK ŞİRKETLERE YAPILAN YATIRIM MİKTARI 2 MİLYAR DOLARA YAKLAŞTI.
MEHMET ALİ DOĞAN
Korona virüs salgını birçok sektörü olumsuz etkilerken start up piyasası canlılığını korudu. Bu yılın ilk üç ayında küresel düzeyde girişim yatırımlarına 61 milyar dolar geldi. Kovid-19 salgınının etkisindeki ikinci çeyrekte, yatırımlarda gerileme beklenirken ABD’li Zynga’nın haziran ayında, oyun şirketi Peak Games’i 1,8 milyar dolara satın almasıyla Türk şirketlere 2020 yılının ilk yarısında yapılan yatırım miktarı 1,9 milyar doların üzerine çıktı. KPMG’nin dünyadaki girişim ekosisteminin nabzını tuttuğu ‘Venture Pulse 2020’ raporuna göre, Kovid-19’un da etkisiyle sağlık alanında biyoteknoloji, dijital sağlık, ilaç ve yaşam bilimleri, hastalıkların tahmini için yapay zeka modellemesi ve medtech alanlarında faaliyet gösteren girişimlerin önümüzdeki günlerde yıldızının daha da parlaması bekleniyor. Rapor, bu yılın ilk üç ayında küresel girişim ekosisteminde, 4 bin 260 adet işlem gerçekleştiğini ve start up yatırımların 61 milyar dolar yatırım almayı başardığını tespit ediyor.
YÜZYILLIK ŞİRKETLERİN YAPAMADIĞINI 10 YILLIK ŞİRKETLER BAŞARDI
Pandemi süreciyle “yeni normal” diye isimlendirilen yepyeni bir kavram bile hayatımıza girdi. Bu dönemden önce, dünyanın pek çok dev sanayi kuruluşu, finans kurumları ve köklü holdingleri, milyar dolarlık şirket değerlerine ulaşabilmek için milyarlarca lira yatırım yaptılar, onlarca yıl harcadılar. On binlerce insanı istihdam ettiler. Holding yönetimleri ikinci, üçüncü nesillere geçti. İnsanlar, bu şirketlerde bir ömür geçirip emekli oldular, yerlerine yenileri istihdam edildi. İnternet çağının başlamasıyla birlikte her şey değişti. Akıllı telefonlar ve uygulamalarıyla bambaşka bir boyut kazanan dijital dönüşüm ise ekonomiyi, sosyal hayatı, iş yapma tarzlarını kökten değiştirdi, dönüşüm bugün de sürüyor. Artık hiçbir şey bildiğimiz gibi değil. Dünyanın en değerli 100 markasının büyük çoğunluğunun 20 yıllık geçmişi dahi olmayan teknoloji firmaları olduğunun altını çizen TTT Global Group Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan; “Microsoft, Amazon, Apple, Google gibi markaların pazar değerleri 1 trilyon doların üzerindedir. Dünyada, her yıl 10 yıllık geçmişi olmayan 100’ün üzerinde yeni teknoloji şirketi milyar dolarlık (unicorn) değere ulaşıyor” diye belirtiyor.
Unicorn olan şirketlerin yaklaşık yüzde 27’sinin 5 yıllık geçmişi dahi bulunmadığını belirten Dr. Akın Arslan, “Bu süre, her geçen gün daralıyor. Çalışan sayısı 100 kişi bile olmayan, çok sayıda milyar dolarlık şirket bulunuyor. En fazla unicorn ABD’den çıkıyor. Avrupa Birliği de, teknoloji yatırımlarını ve start up’ları desteklemek için her yıl milyarlarca euro destek ayırıyor. İngiltere, Hollanda, Fransa, Almanya gibi ülkeler, geleceği parlak teknoloji start up’larını bünyeye çekmek için ayrıcalıklı teknoloji bölgeleri kuruyorlar. İsrail’de start up’lara yılda 5 milyar doların üzerinde yatırım yapılıyor” diye belirtiyor.
‘RAKAMLAR ASLINDA HIZLA KATLANABİLİR’
Türkiye’de, start up’lara yerli yatırım kültürünün henüz tam olarak oluşmadığını belirten Dr. Akın Arslan, “Ülkemizde 2019 yılında melek yatırımcılar ve ağlar 41 girişime toplam 101 milyon dolarlık yatırım yaptı ve bu rakam Türkiye gibi 800 milyar dolarlık bir ekonomide, henüz çok sembolik kalıyor ve aslında hızla katlanması gerekiyor” diye vurguluyor. Startups.watch verilerine dayanarak, girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcıların dünyadaki girişimlere 2019’da 294 milyar dolar yatırdığını hatırlatan Dr. Arslan, önümüzdeki döneme ilişkin umutlu konuşuyor: “ABD’deki girişimler 124 milyar dolarlık yatırım alırken, Çin’deki girişimler 53 milyar dolar, Hindistan’daki girişimler ise 16 milyar dolarlık yatırım aldı. Nitekim önümüzdeki dönemde, dünyanın dört bir yanından Türk start up’lara yatırımlar gelmeye devam edecektir. Peak Games yatırımı, start up dünyasını tetikleyecektir. 2020 ile birlikte girişimlere yapılan yatırımlar yeniden yükselişe geçmiştir. 2020’nin büyük yatırımların yılı olabileceği, 2021 ve 2022’de Türkiye’den 5-10 bandında unicorn çıkabileceği beklenmelidir. Bu süreçte, konum-tabanlı pazar yeri uygulamaları, gömülü akıllı teknolojiler, yapay zeka destekli sağlık çözümleri, akıllı lojistik yönetim teknolojileri ön plana çıkacaktır.”
Devamı Z Raporu Dergisi Ağustos 2020 sayısında…
