YENİ NORMALİN EKONOMİK PARAMETRELERİ

Kovid-19 salgınında ağır hasar alan dünya ekonomilerinin, normalleşme planlarını kapak dosyasına taşıyan Z Raporu’nun Haziran sayısı, gazete bayilerinde ve seçkin kitabevlerinin raflarında yerini aldı.

Kovid-19’u kesin olarak tedavi edecek bir aşı ya da ilaç bulunmadan salgının sosyal ve ekonomik etkileri gündemden düşmeyecek. Bununla birlikte insanlığın beklentisi, bir an önce hayatın normale dönmesi yönünde. Yeni normali farklı boyutlarıyla kapak dosyasına taşıyan Z Raporu’nun Haziran sayısında, küresel salgının dünya çapında başlattığı ekonomik dönüşümün kalıcı etkilerine odaklanılıyor.

Yılın başından bu yana tüm dünya ülkeleri, ölümcül kovid-19 tehdidiyle mücadele ediyor. Salgınla beraber ağır hasar alan ekonomiler, vaka sayılarının bir ölçüde düşme eğilimine girmesiyle beraber karantina kurallarını gevşetmeye başladı. Tünelin sonundaki ışık henüz tam görülmese de, Mayıs ayı başında aynı anda, ABD ve Çin başta olmak üzere Avrupa ve Asya ülkelerinde ‘normalleşme’ düğmesine basıldı.

Normalleşme dönemi, hem ülke ekonomilerini derinden etkileyecek hem de küresel ekonomide birçok değişimi beraberinde getirecek. Dünya, korona virüsü ile hedef tahtasına oturtulan tedarikçi Çin’e karşı alternatifler ararken, Türkiye için de yeni fırsatlar doğuyor.

SALGININ GÖLGESİNDE TURİZMİN ROTASI

Türkiye bu yıl turizmde kovid-19 salgını nedeniyle umduğunu bulamadı. Yılın ilk çeyreğinde turizm geliri, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 11,4 azalarak, 4 milyar 101 milyon dolara geriledi.

Küresel düzeyde de turizm sektörü büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. 2020 yılında, 850 milyon ila 1,1 milyar kişi dolayında turist, 910 milyar dolar ila 1,2 trilyon dolar arasında turizm geliri kaybı olması bekleniyor.

Türkiye turizm sektörü, salgına yönelik tedbirler almanın yanısıra, salgın sonrası için yeni rotasını da oluşturmaya çalışıyor. Konaklama sektörü, yeni dönem hazırlıklarını kesintisiz bir şekilde sürdürürken şu temel gerçeğin de farkında: Başka birçok alanda olduğu gibi turizmde de artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak.

KÜRESEL KUTUPLAŞMANIN YENİ ADRESİ: DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ

Birleşmiş Milletler bünyesinde 1948’de kurulan Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ), yeni tip korona virüs pandemisi nedeniyle duyulan güven sarsılırken, örgüt tarihinin en zor döneminden geçiyor. Sağlık alanında uluslararası işbirliği merkezi olması beklenen kuruluş, eleştirilerin ve hatta taarruzların odağına yerleşmiş durumda.

Örgüte yönelik eleştiriler, ‘pandemi’ ilan etme zamanlaması ile başladı. Örgütün Çin’i korumak adına gecikmiş bir açıklama yaptığı iddiaları sıkça dile getiriliyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın korona virüs salgını nedeniyle DSÖ’ye sert eleştirileri tartışmaların merkezinde yer alırken, ABD’nin DSÖ’ye yardımları kesme kararı, Afrika başta olmak üzere yoksullukla mücadelede zorlanan ülkeleri çok kötü etkileyecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Tartışmalar, genel olarak uluslararası kurumların güvenilirliğini de sorgulamaya açtı.

GÜNDEME İLİŞKİN GÜÇLÜ YORUMLAR

Z Raporu’nun güçlü yazar kadrosu, isabetli yorumlarıyla gündeme ışık tutuyor. Prof. Dr. Ömer Bolat, Aşkın Baysal, Ali Saydam, Prof. Dr. Murat Yülek, Doç. Dr. Kadir Tuna, Dr. Mehmet Akif Soysal, Prof. Dr. Ahmet Ulusoy, İbrahim Acar, Dr. Mamdouh G. Salameh, Prof. Dr. Obiyathulla Ismath Bacha, Robert M. Cutler, Pierre Chiartano, Dimitri Triantaphyilou ve Shuriah Niazi, yurt ve dünya gündemindeki gelişmeleri farklı açılardan analiz ediyorlar. Haziran sayısında ayrıca, Dr. Mustafa Özel Katip Çelebi’nin yönetim felsefesini kaleme alırken, analist Cüneyt Paksoy her ay olduğu gibi finans piyasalarındaki gelişmeleri ele alıyor.