Trump seçim dönemindeki ilginç çıkışlarının benzeri kabinesini oluştururken de sergiliyor. Birçok eski generale kritik görevlerde yer veren Trump, önemli şirketlerin üst düzey yöneticilerini de kabinesinde görevlendirmeye başladı. ExxonMobil’in CEO’su Rex Tillerson’u ABD Dışişleri’ne aday göstermesi ise herkesi şaşırttı. Tillerson’u ve kabineye atanan diğer isimleri yakından tanıyan, Global Resources Partnership ve Bosphorus Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü’yle konuştuk.
Sernur Yassıkaya
ABD Başkanlığına sürpriz bir sonuçla seçilen Donald Trump, kabinesine yaptığı ilginç seçimlerle de oldukça konuşuluyor. Birçok eski generale kritik görevlerde yer veren Trump, önemli şirketlerin üst düzey yöneticilerini de kabinesinde görevlendirmeye başladı. Bunlardan biri belki de en öne çıkanı ExxonMobil’in CEO’su Rex Tillerson’u ABD Dışişleri’nin bir numaralı koltuğuna aday göstermesi oldu. Biz de bu atamaları, Tillerson’u ve diğer kabineye atanan isimleri yakından tanıyan, Global Resources Partnership ve Bosphorus Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü’ye sorduk. Öğütçü, ABD’de özellikle Rusya ile yakın ilişkileri nedeniyle oldukça eleştirilen Rex Tillerson’un Dışişleri Bakanlığı koltuğunda göstereceği performans ile kendini eleştirenleri utandıracağını iddia ediyor. Öğütçü ayrıca, Tillerson’un Trump’ın çılgın politikalarının dengelenmesinde de önemli bir güç olacağını vurguluyor. Uluslararası politika ve enerji sektöründe deneyimli ve yön veren bir isim olan Mehmet Öğütçü, ABD’de Trump’lı yeni dönemde Türkiye’nin pozitif gündemleri öne çıkararak, dünyanın süper gücü ile ilişkiyi geliştirmesi gerektiği üzerinde duruyor.
ABD seçimlerini sürpriz şekilde kazanan Donal Trump yine sürpriz bir şekilde ExxonMobil’in CEO’su Rex Tillerson’u Dışişleri Bakanlığı için aday gösterdi. Nasıl değerlendiriyorsunuz bu seçimi?
Donald Trump, şimdiye kadar tanıdığımız ABD Başkanlarından çok farklı bir çizgi izleyeceğinin, kendi gayrimenkul işindekine benzer bir yönetim tarzı sergileyeceğinin işaretlerini her fırsatta veriyor. 20 Ocak 2017’de görevi Obama’dan devralmasına haftalar kala kabinesini büyük ölçüde emekli generaller ve işadamları ile tamamladı. Dışişleri Bakanı koltuğuna kimi oturtacağı en fazla merak edilen seçimi idi.
New York trafiğini altüst eden Trump Tower’daki özel ofisinde olası bakan adayları ile tek tek görüştü, herbirini adeta mülakattan geçirdi. Eski başkan adayı Mitt Romney’ye oldu-bitti gözüyle bakılıyordu. Sonra New York’un efsanevi belediye başkanı ve en zor günlerinde Trump’ın yanında yer almış olan Rudolph Giuliani olacak diye epey yazılıp çizildi. Derken Cumhuriyetçi Senatör Bob Corke’da karar kılındı denildi. Ardından David Petreaus’un ismi gündeme geldi.
Ama hepsinin şu ya da bu şekilde bir eski bagajı vardı. Trump, tam aradığını bulamamıştı. Böylesine kritik bir görev için kimseye “kıyak” çekmek istemiyordu.
Tillerson’ın adaylığı nasıl kesinleşti? Kendisini diğer adaylardan ayıran en önemli özellik nedir?
Kararsızlığın zirve yaptığı bir zamanda eski Savunma bakanı ve CIA başkanı Robert Gates Trump’ın ziyaret etmişti. Gates, tamamen başka bir konu için girmişti Trump Towers’a ve sohbet sırasında hiç gündeminde olmadığı halde ExxonMobil’in gözü pek, karizmatik başkanı 64 yasındaki Rex Tillerson’ın ismini ortaya attı. Aynı öneriyi halen stratejik danışmanlık yapmakta olan Dışişleri eski bakanı Condoleezza Rice da, başkan yardımcısı Mike Pence’e iletmişti.
Trump, damadı, kızı, oğulları ve geçiş ekibindeki güvendiği danışmanları ile de konuştuktan sonra bu isme çabuk ısındı. Tillerson’ı “Amerikan Rüyası’nın örneği” olarak görüyor, derin jeopolitik anlayışı ve en üst düzeyde geniş kapsamlı küresel ilişkiler ağı olduğunu düşünüyordu. Tereddütsüz Kongre’nin onayına Rex Tillerson’u sunacağını açıkladı ve böylece spekülasyonlara son verdi.
Tillerson’un ABD Dışişleri Bakanı olarak nasıl bir performans göstereceğini düşünüyorsunuz?
Trump’ın Dışişleri Bakanı olarak seçtiği Teksaslı petrol diplomatı Rex Tillerson’ın şayet bir aksilik çıkmaz da onaylanırsa görev süresi boyunca bugün kendisini küçümseyenleri utandıracağından kuşkum yok. Onun konuşulan diğer aday adaylarından daha yetenekli olduğunu düşünüyorum.
Uzun zamandır aynı sektörde çalışıyoruz. 2006’dan bu yana Exxon Mobil’in hem İcra Başkanı hem de Yönetim Kurulu Başkanı görevini başarıyla yürütüyordu. Birkaç yıl önce Teksas Austin’de ve en son birkaç ay önce Londra’daki “Oil and Money” konferansında ona “en başarılı enerji yöneticisi” ödülü verilen törende iki kez görüştük. Kendisinden dinledim çarpıcı hayat hikayesini.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Ocak 2017 sayısında….
