TORBA KANUN İFADESİNİ SON YILLARDA DAHA FAZLA DUYAR OLDUK. MECLİS BU YIL YASAMA FAALİYETLERİNE VERGİ KANUNLARINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER İÇEREN BİR “TORBA KANUN” İLE BAŞLADI. MECLİS’İN AÇILDIĞI GÜN VERİLEN KANUN TEKLİFİ GENEL KURUL’DA 14 EKİM GÜNÜ KABUL EDİLEREK KANUNLAŞTI. TOPLAM 63 MADDEDEN OLUŞAN TORBA KANUN, PEK ÇOK VERGİ KANUNUNDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER YAPIYOR. HEMEN İFADE EDELİM, BU TORBA KANUN ÇOĞU ZAMAN BİR YÜKÜMLÜLÜK YA DA VERGİ ARTIŞI GETİRMESİ NEDENİYLE TEREDDÜTLE YAKLAŞILAN DIĞER VERGİ KANUNLARINDAN POZİTİF İÇERİĞİ İLE FARKLI. BU SEBEPLE KANUNA “MÜKELLEF DOSTU” DİYEBİLİRİZ.
HAKKI SAYAN
ESNAFIN KAZANCINA VERGİ İSTİSNASI GELDİ
Torba Kanun’dan esnafa önemli bir müjde çıktı. 1999 yılına kadar hayat standardı esasında götürü usulde vergilendirme yapılıyorken bu tarihte bir sistem değişikliğine gidilmişti. Basit usul olarak adlandırılan bu sistemde esnaflar, defter tutmazlar sadece gelir ve gider belgelerini toplayıp yılda bir kez beyanname verirler. Rakamlara bakıldığında sayıları yaklaşık 850 bin olan bu vergi mükellefi grubundan yılda 232 milyon TL bir vergi toplandığı görülüyor. Meclis bu kez yeni bir kanunla bu kesim üzerinden bu vergi yükünü de almaya karar verdi. Çıkarılan düzenleme ile basit usulde vergilendirilen esnafın kazançları vergiden istisna edildi. Bu istisna, sosyal adalet açısından hassas grubu oluşturan esnafın özellikle pandemi sürecinin en fazla etkilenen kesimi olarak rahatlamasını sağlayacak. Diğer yandan, bu düzenleme vergide adalet açısından daha bütüncül ve sistemli bir yaklaşıma olan ihtiyacı da ortaya koyuyor.
SOSYAL MEDYA KAZANÇLARINA ŞARTLI VERGİ İSTİSNASI
Sosyal medya araçları ve dijital uygulamalarla yepyeni gelir kapıları ve sınırları aşan ekonomik işlem biçimleri ortaya çıktı. Devletlerin bildik defter, kitap, beyan gibi geleneksel vergileme araçları kifayetsiz kalır oldu. İşte bu ihtiyaçların bir sonucu olarak Torba Kanun’dan sosyal medya kazançlarına vergi istisnası çıktı. Başlıktaki istisna kelimesine odaklanıp bu gelirlerin tamamen vergisiz olacağı anlaşılmasın sakın. Sadece vergileme sisteminde bir değişikliğe gidildi aslında. Düzenlemeye göre, sosyal medya içerik üreticiliğinden veya dijital uygulama geliştiriciliğinden elde edilen gelirler bir taraftan istisna edilirken diğer taraftan bu faaliyetten elde edilen hasılatların üzerinden bankalarca kaynağında yüzde 15 vergi kesilmesi söz konusu. Bir başka ifadeyle kişilerin bu faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri hasılatlar banka hesaplarına yattığında bankalar onlar adına hasılatın içinden yüzde 15’i alıp Maliye’ye aktaracaklar. Ödenen bu vergi kişiler için nihai vergi olacak, yani beyanname vermeleri gerekmeyecek, başka gelirleri için beyanname verseler bile bu gelirlerini beyannamelerine dahil etmeyecekler.
Bunun istisnası, bu faaliyetlerden elde ettikleri hasılatları bu faaliyet için açtıkları banka hesaplarından tahsil etmemeleri ve 2021 yılı için 650 bin TL’nin üzerinde bir kazanç elde etmeleridir. Bu durumda diğer vergi mükellefleri gibi gelir vergisi beyannamesi vermeleri gerekecektir. Bu aşamada önden ödenen vergi kesintileri hesaplanacak vergiden düşülebilecektir. İstisna kapsamına alınan bu faaliyetler ticari faaliyet kabul edildiğinden KDV’ye tabi olmakla birlikte bu Kanun ile KDV’den de istisna edildi.
TARIMSAL DESTEK ÖDEMELERİNDE VERGİ KARMAŞASINA ÇÖZÜM
Maliye, tarımsal destek ödemelerini “doğrudan gelir desteği” ve “alternatif ürün ödemesi” niteliğinde görmüyordu. Bu sebeple de söz konusu ödemeler üzerinden yüzde 4 vergi kesintisi (stopaj) yapılıyordu. Farklı isimler altında yapılan bu ödemelerden farklı oranlarda vergi kesintileri yapılıyordu. Bu düzenleme ile destek ödemeleri tamamen vergisiz hale getirildi. Böylece hem karmaşa ve ihtilaflar giderilmiş hem de tarım kesimine dolaylı bir kaynak aktarımı daha yapılmış oldu.
Kanun Teklifinin Meclis sürecinde, verilen bir önerge ile sorunun geriye doğru da çözümü sağlandı. Böylece 1.1.2016 tarihinden sonra verilmiş destekler için kesilen vergiler de faiziyle çiftçilere iade edilecek. İade edilecek tutarın yaklaşık 5 milyon TL olduğu öngörülüyor.
Devamı Z Raporu Dergisi Kasım 2021 sayısında…