Geçmiş ve gelecek yıl üzerine derinlemesine düşünmek âdettendir. 2017’in korkunç bir yıl mı (annus horribilis) yoksa mükemmel bir yıl mı (annus mirabilis) olduğu sorusu zihnimi meşgul ediyor. Elbette ki cevap, ikisi de değil. Zira 2017 de diğer pek çok yıl gibi endişeleri ve zorlukları içinde barındıran bir yıldı. Ancak özellikle geleneksel ABD başkanlarından ayrılan Donald Trump’ın görevdeki bir yılı başta olmak üzere 2017’nin birçok yönden diğer yıllardan ayrıştığını da söyleyebilirim. Trump yönetimi, özellikle geçen günlerde açıklanan yeni güvenlik stratejisinin yeniden teyit ettiği “Önce Amerika” söylemiyle, çeşitli cephelerde küresel değişimi hızlandırdı. Bu, ABD’nin Avrupa’yı ve dünyadaki diğer müttefiklerini, Irak’ın işgali konusunda taraf seçmeye zorlayarak Batı’daki manevi liderliğini kaybettiği 2003’te George W. Bush döneminde başlayan, aşamalı veya sürekli bir küresel nüfuz kaybını ima ediyor.
Her ne kadar ABD Obama’nın iki dönemi boyunca 2015 Aralık’ında iklim değişikliği anlaşmasını imzalayıp, İran’la nükleer anlaşmaya vararak, aynı zamanda hem Trans Pasifik hem de Trans Atlantik ticaret anlaşmaları için görüşmeler başlatarak müttefikleriyle ilişkilerini düzeltmek için çaba göstermiş olsa da, Trump’ın başkanlıktaki ilk yılında her şey tersine döndü.
2017’de Trump’la birlikte ABD iklim değişikliği anlaşmasından çıkarken, İran nükleer anlaşmasının uygulanabilirliği konusunda da ciddi bir şüpheye düştü. Ayrıca, Trans Pasifik Ortaklığı’na son verip, AB ile Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’nı da rafa kaldırdı. Tüm bu süreçte Kuzey Kore’nin artarda gelen nükleer girişimleri, Suriye’de DEAŞ’ın geri çekilip Beşar Esad’ın ülke topraklarının çoğunu yeniden kontrol altına alması ve ülkede oynanan oyunun nasıl biteceğine dair belirsizlikler de dâhil olmak üzere küresel zorluklar hızla artıyor. Başka bir deyişle, ABD’nin dünya sahnesinden kısmen çekilmesi Çin, Rusya ve AB gibi diğer küresel aktörlerin seçeneklerini ve rollerini yeniden gözden geçirmelerine olanak sağlıyor.
Devamı Derin Ekonomi Ocak 2018 sayısında …
