2019 yılı başlarken şartlar ağırdı. 2018 yılından yüksek oranlı bir döviz kuru yükselmesi şokunu müteakiben hızla yükselen finansman maliyeti, işletmeler ve hane halkları için ağırlaşan borçlanma sorunu, 20’li hanelere ulaşan enflasyon oranı, sonuçta hızla daralan tüketimin üretimi ve yatırımları düşürmesi, işsiz sayısında 1 milyon civarı artış, psikolojik ortam ve güvenin gerilemesi tablosu hakimdi.
Bu şartlara ilave olarak, 2019 yılı içinde yurtiçinde mahalli seçimlerin belirsizliği, yurtiçinde ve sınır ötesinde terörle mücadele operasyonları, genelde batı dünyası ve ABD Kongresi’nden Türkiye’ye yönelik sıkıştırma ve müeyyide tehditlerinin ekonomi üzerindeki olumsuz yükleri gibi faktörlerin de 2019’a damga vurduğunu belirtmeliyiz.
Ancak hükümetin, ekonomi yönetiminin ve Merkez Bankası’nın, BDDK’nın uyumlu ve koordineli çalışmaları ve aksiyonları sonucunda özellikle Temmuz ayından başlayarak 2019’un ikinci yarısında temel makro göstergelerde dengelenme ve iyileşme süreci kaydedilmeye başlanmıştır. Sonuçta, sıkıntılı ve çetin şartlarda başlayan 2019 yılının, işsizlik ve bütçe açığı haricinde, temel makro göstergelerin olumlu seyirde tamamlandığı ve 2020’ye umutlu bir başlangıç yapıldığını söyleyebiliriz.2019 yılını tamamlarken ve 2020 yılına girerken temel göstergelerdeki tablo özetle şöyledir:
Döviz kuru 13 Ağustos 2018’de 1 $ =7,30 TL’yi gördükten sonra, 2019 yılı içinde 1 $ = 5,40 TL ile 6,00 TL arasında dalgalandı. Sürpriz çıkışlar ise Merkez Bankası ve BDDK’nın etkili müdahaleleri ile engellendi.
Faiz oranları, finansman maliyetleri yılın 2. yarısından itibaren Aralık ayına doğru, 2017 yılı şartlarına benzer oranlara geriledi. Merkez Bankası, Temmuz-Aralık ayları arasında 4 ayrı indirimle politika faiz oranını yüzde 24’den yüzde 12’ye indirdi. Bankacılık sistemi finans maliyetleri ve devlet tahvil gösterge oranları da yüzde 9-12 arasına geriledi. CDS primleri 300’ün altına gerileyebildi.
Enflasyonla sıkı mücadele sonucu Eylül ve Ekim aylarında tek haneli TÜFE oranı kaydedildi. Kasım 2019 itibariyle 11 ayda yıllık bazda TÜFE yüzde 10,56, Yİ-ÜFE ise yüzde 4,26 düzeyine geriledi.
Devamı Z Raporu Ocak 2020 sayısında …
