Azerbaycan ve Türkmenistan, 20 yılı aşkın bir süredir Hazar Denizi’ndeki bir petrol ve doğalgaz sahası konusunda anlaşmazlık içindeydi. Azerbaycan’ın “Kepez,” Türkmenistan’ın ise “Serdar” adını verdiği sahaya geçen senenin sonunda iki ülkenin anlaşması sonucunda “Dostluk” adı verildi. 21 Ocak 2021’de ise taraflar sahanın ortaklaşa araştırılması ve geliştirilmesi için anlaşmaya varılan şartlar üzerine bir mutabakat zaptı imzaladı.
Söz konusu anlaşma birtakım uluslararası gözlemcileri şaşırtmış olsa da, yeni mutabakat zaptı ani bir gelişme değil. Zira iki taraf, 17 Ağustos 2017’de imzalanan başka bir mutabakat zaptında Türkmen gazının “Avrupa yönünde” geçişi konusunda işbirliği yapmayı kabul etmişti. Yeni anlaşma, aynı zamanda Ağustos 2018’de imzalanan ve Hazar’a kıyısı olan hiçbir ülkenin diğer iki ülkenin doğrudan kendi aralarında inşa etmek istediği herhangi bir boru hattını veto edemeyeceğini öngören Hazar Denizi’nin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme’nin (Aktav Anlaşması) de bir devamı niteliğinde.
Azerbaycan ile Türkmenistan arasındaki son anlaşma, Trans-Hazar Gaz Boru Hattı’nın (TCGP) inşasının önündeki son engeli ortadan kaldırıyor. Doğu Türkmenistan’da halihazırda geliştirilmiş ve bu hat için ayrılmış, ancak şu anda alıcısını bekleyen “kapalı” bir gaz kaynağı var. Türkmenistan toprakları içindeki Doğu-Batı Boru Hattı buradan ülkenin Hazar Denizi kıyısındaki sınırına kadar uzanıyor. Tamamlanmış olan bu boru hattı şu anda TCGP’ye bağlanmayı bekliyor. Ek olarak, TCGP projesini üstelenen şirketin Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen uygulanabilir bir iş planı bulunuyor. Dahası, ekonomik olarak uygulanabilir olan söz konusu boru hattı bu hususta alternatiflerinden daha avantajlı.
Devamı Z Raporu Mart 2021 sayısında …