Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Avrupa’nın güvenliği açısından çeşitli zorluklar yaratarak Avrupa Birliği’nin kıtada ve ötesinde barış sağlayıcı rolüne ilişkin bazı temel kavramlara meydan okudu. Öyle ki, Avrupa’da savaşın “artık mazide” kaldığına dair uzun süredir benimsenen görüşü yerle yeksan ederek nihayetinde AB’yi ve üye devletleri dış politika, güvenlik ve savunma ile ilgili konularda işbirliğini hızlandırmaya ve geliştirmeye zorladı. AB’nin önceliklerinden biri, Batı Balkan ülkelerinin gerek üyelik kriterlerini karşılama konusunda yavaş ilerleme kaydetmesi, gerekse AB üye devletleri arasında genişletmeye devam edilip edilmeyeceğine ilişkin görüş ayrılıklarından dolayı uzun süredir durma noktasına gelmiş olan genişleme sürecini ele almaktadır. Bu nedenle, neredeyse eşzamanlı olarak ortaya çıkan koronavirüs salgını ve Ukrayna savaşı, Batı Balkanlarda yeniden dinamik bir ilişki kurmak için bir ikaz alarmı işlevi gördü.

Birliğin genişleme politikası, istikrar, refah ve güvenliği sağlama arayışında çok önemli bir araçtır. AB Komisyonu, Batı Balkan ülkelerinin çoğunu reform çabaları ve dış politikalarını AB’nin Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikasıyla (ODGP) uyumlu hale getirdikleri için överken, Bosna-Hersek’e aday statüsü verilmesi tavsiyesinde de bulundu. Öte yandan dış politikasını ODGP ile tam olarak uyumlu hale getirme çabasında olmayan tek ülke ise Sırbistan’dır. AB Yüksek Temsilcisi’nin açıklamalarına ve Konsey’in kararına göre, söz konusu ülkenin uyum oranı 2021’de yüzde 64 iken 2022’de yüzde 45’te kalmıştır.  AB, Batı Balkanlardaki en büyük yatırımcı ve ticaret ortağı olup, 2021’de bölgedeki doğrudan yabancı yatırımların yüzde 61’inden fazlasını oluşturan AB şirketleri önde gelen yatırımcılardır. Yine 2021’de bölgenin toplam ticaretinin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan AB, bölgede hem koronavirüs salgınıyla mücadeleye, hem de sosyo-ekonomik toparlanmaya destek vermek için Avrupa Yatırım Bankası üzerinden yaklaşık 3,3 milyar avro sağladı. Ekim 2020’de Zagreb’de yapılan AB-Batı Balkanlar zirvesinin ardından Komisyon, ekonomik toparlanmayı ve yakınlaşmayı desteklemek için Batı Balkanlara 30 milyar avroluk yatırıma kaldıraç sağlayabilecek 9 milyar avroluk bir mali paket içeren bir ekonomi ve yatırım planını kabul etti.

Devamı Z Raporu Aralık 2022 sayısında…