ABD Donald Trump döneminde “Önce Amerika” söylemiyle ülkeye haksızlık ettiğine inandığı uluslararası anlaşmalardan çekilirken, Joe Biden döneminde Amerika’nın rolüne, çıkarlarına, Batı’nın ortak demokratik değerlerine ve uluslararası kurumlara dayanan politikalarına geri dönmesi bekleniyor. Peki Biden döneminde neler değişebilir? Bu noktada öne çıkan konular dış politika, müttefiklerle ilişkiler, iklim değişikliği ve Orta Doğu.

BIDEN DÖNEMINDE ABD DIŞ POLITIKASI

Müttefiklerle ilişkiler

Biden’ın yapılacaklar listesinin başında, başta NATO ve özellikle Trump’ın Rusya’nın başını çektiği Kuzey Akım 2 gaz boru hattını desteklediği için yaptırım tehdidinde bulunduğu Angela Merkel yönetimindeki Almanya’nın da içinde bulunduğu AB olmak üzere müttefikleriyle gerilen ilişkilerini düzeltmek ve küresel ittifaklara yeniden katılmak var. Dahası, Biden yönetimi Dünya Sağlık Örgütü’ne yeniden dönerek koronavirüs salgınına karşı küresel mücadeleye katılabilir. Biden’in seçilmesi, ABD’nin müttefiklerine yeniden birlikte çalışma taahhüdü veren önemli bir işarettir.

2- NATO’nun geleceği

NATO’nun geleceği hakkında konuşan Biden, bir an önce müttefiklerini arayarak ABD’nin güvenilir ve sağlam bir ortak olarak geri döndüğünü bildireceğini söyledi. Nitekim, Biden yönetiminin ilk dönemlerinde transatlantik ilişkilerinin önemine değinecek ve Trump döneminin havasını hızla değiştirecek bir NATO zirvesi yapılacağına dair söylentiler var.

3- Türkiye

Trump, bazı dünya liderleriyle arasını açmış olsa da, Türkiye ile ilişkileri genel olarak iyiydi. Erdoğan-Trump ilişkisi, Türkiye’nin geçen yıl Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasına rağmen rayından çıkmadı. Türkiye S-400’ü test ettiğine göre, Biden’ın Türkiye’ye yönelik yaptırımlara devam edeceği kesin. Bunları uygulayıp uygulamayacağına yönelik kararını ise ileride göreceğiz. Biden, önceliği NATO’yu yeniden canlandırmak ve Rusya’yı köşeye sıkıştırmak olduğu için Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yakınlaşacaktır. Zira her ikisi de Türkiye’nin yardımı olmadan yapılamaz. Türkiye aslında ABD’nin Suriye, Libya ve Kafkasya’da Moskova için etkili bir şekilde sorun çıkaran tek müttefiki. Ayrıca, Kırım konusunda sert bir duruşu olan Ankara, yakın zamanda Ukrayna ile askeri işbirliği anlaşması imzaladı. Dolayısıyla Türkiye er ya da geç ABD dış politikasının mihenk taşı haline gelebilir.

4- İran

Washington ve Tahran arasındaki gerginlik, Trump’ın 2018’de (daha çok İran nükleer anlaşması olarak bilinen) 2015 tarihli Ortak Eylem Planı’ndan çekilmesinin ve İran’a yönelik yaptırımları sertleştirmesinin ardından tırmanırken, buna mukabil İran nükleer çalışmalara yönelik bazı kısıtlamalara uymayı bıraktı. Trump daha önce İran’la nükleer ve balistik füze çalışmalarına daha katı sınırlar koyan ve rejimin bölgesel vekalet savaşlarındaki rolünü bastıran geniş kapsamlı bir anlaşmaya varmak istediğini açıklamıştı. Ancak Tahran, ABD yaptırımları yürürlükte olduğu sürece müzakere yapmayı reddetti. Biden, İran’ın katı kurallara uyması halinde nükleer anlaşmaya yeniden katılmaya hazır olduğunu açıklamış olmakla birlikte, İran bunu yerine getirene kadar yaptırımları kaldırmayacaktır. Biden ayrıca Trump’ın “maksimum baskı” politikasının başarısız olduğunu ve şu anda İran’ın nükleer silahlara Trump göreve geldiği zamandakinden daha yakın olduğunu da ifade etti.

Devamı Z Raporu Aralık 2020 sayısında …