Mart ayı ortasından itibaren Doğu Akdeniz’deki gerginlik önemli ölçüde artarak planlanan doğalgaz geliştirme projelerinin bir kısmını muğlak hale getirmiştir. Bu, son birkaç yıldır onaylanmış doğalgaz projelerinin gelişimini durduran lojistik ve ekonomik zorlukların sonrasında meydana geldi. Şimdiye kadar, Mısır ana kazanan gibi görünse de, bu durum hala netlik kazanmış değil. En önemlisi, Türk askeri gemilerin İtalyan enerji şirketi Eni’nin gemilerinin denizde doğalgaz aramasını yasaklamasıdır. Son zamanlarda yapılan açıklamalarla, bu yasak tüm Kıbrıs sularını kapsayacak şekilde genişletildi. Zira Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti karar verme ve kaynak arama sürecine dahil edilmek isteğini dile getirirken, Güney Kıbrıs Rum Kesimi de buna yeniden birleştirilmiş bir cumhuriyette federal düzeyde karar verilmesi gerektiğini söyledi. Tabii ki, böylesi bir durum meselenin çözümünü süresiz olarak erteliyor.
Yeniden birleşme müzakereleri biraz da Güney Kıbrıs Rum Kesimi lideri Nikos Anastasiadis’in Rum meclisini en hassas toprak meselelerinde Kıbrıslı Türklere karşı son derece uzlaşmasız bir siyasi parti üzerine kurması sebebiyle geçtiğimiz yıllarda başarısız oldu. Anastasiadis’in son seçimlerde yeniden seçilmesi de bu siyasi gerçekliği değiştirmeyecek.
Şayet Kıbrıs’ta arama ve geliştirme faaliyetleri mümkün olmazsa, Kıbrıs açıklarından başlayıp Girit üzerinden Yunan anakarasına kadar uzanan EastMed boru hattı projesi ölü demektir. Hiçbir başarı garantisi olmamakla birlikte, yeni ortaya atılan Girit açıklarından doğalgaz çıkarma fikri başarılı olsa bile EastMed projesini geciktirmekten başka bir işe yaramayacaktır.
Kıbrıs açıklarındaki Afrodit Sahası’nın EastMed boru hattı yoluyla ticarileştirilebilmesi için Kalipso kaynaklarına ya da başka bir ilave kaynağa ihtiyacı var. İsrail’in Leviathan sahası bir zamanlar bunun için bir aday olarak görülürken, Shell hem Afrodit hem de Leviathan’dan doğalgaz alma konusunda müzakerelerini devam ettiriyor. Şu anda muğlak olmakla birlikte, bu fikir Kıbrıs doğalgazının Mısır’a satışı konusuyla birlikte yeniden gündeme geldi. Fakat mevcut açmaz durum Afrodit’in bile küçük bir gelişme şansı olduğunu gösteriyor.
Şu anda, İsrail açıklarındaki Afrodit’in bitişiğinde yer alan küçük Ishai sahasının sahipleri, Afrodit’in işletilmesinin kendi bloklarından doğalgaz çekebileceği ihtimalini protesto ediyorlar. Bununla birlikte, uluslararası alanda bu gibi konuların ele alınması için iyi geliştirilmiş sözleşmeler ve prosedürler bulunmaktadır. Ayrıca İsrail hükümeti, konuyla ilgili Kıbrıs’la görüşmelerde bulunduğunu belirtiyor.

Devamı Derin Ekonomi Nisan 2018 sayısında …