[Çin’in borç krizindeki dev gayrimenkul şirketi] Evergrande’i [yaşadığı finansal sorunlar açısından] [ABD’nin 2008’de iflas eden dev yatırım bankası] Lehman Brothers’la karşılaştırmamak işten değil. Bundan tam 13 yıl önce, ABD’nin dördüncü en büyük yatırım bankası olan Lehman Brothers, emlak kredisi piyasasına yaptığı büyük yatırımlardan dolayı zarar etmiş ve [küresel düzeydeki kredi krizi nedeniyle de nakit eksiğini kapatamayarak] konkordato ilan etmişti. Lehman’ın çöküşü, ABD’yi ve dünyayı küresel bir finans krizine sürüklemişti. Bugün ise, Çin’in en büyük ikinci gayrimenkul geliştiricisi olan Evergrande, borçlarını ödeyemediği için temerrüde düşme riskiyle karşı karşıya. Her iki firmanın da sorunlarının temelinde, gayrimenkul riskinden çok, kaldıraç ve borç bağımlılığı var. Dolayısıyla, görünen o ki, borç ve gayrimenkul, dünyanın her yerinde tutuşturucu ve yakıcı bir faktör olabilir.
300 milyar dolar kadar borcunun yanı sıra, hemen ödemesi gereken ve ödeyemeyecek durumda olduğu 100 milyon dolardan fazla kupon/faiz ödemesi olan Evergrande’in sorunları gerçekten çok büyük. Zira yılbaşından bugüne kadar, şirketin Hong Kong borsasında işlem gören hisseleri yüzde 85 değer kaybederken, dolar cinsinden tahvilleri de yaklaşık 30 sentten satılıyor.
Dahası gayrimenkul devinin 2022’te yaklaşık 7,4 milyar dolar, 2023’te ise yaklaşık 9,8 milyar dolar tutarında borç ödemesi var. Bütün bu veriler, sistemik sorun potansiyeli taşıması nedeniyle önemlidir. Çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 2 binden fazla iştirake ve tahmini 2 trilyon yuanlık bilançoya sahip olan şirketin Çin GSYİH’sinin yüzde 2’sini ve ülkenin yüksek getirili dolar tahvillerinin yüzde 16’sını oluşturduğu belirtiliyor. 120’den fazla tröst/ finans kurumuna borçlu olan şirket, olağan mütekabil temerrüt şartlarını taşıyor. Genel Çin ekonomisi içinde gayrimenkulün yüzde 25’lik bir paya sahip olduğu düşünüldüğünde, sorunun boyutu gerçekten büyük olup, şirketin iflası son derece karmaşık sonuçlara yol açabilir.
Deavmı Z Raporu Ekim 2021 sayısında…