Hazar bölgesi dışındaki ilgili tarafların da hızlandırdığı siyasi ivme Trans-Hazar Gaz Boru Hattı lehine değişiyor. Rus parlamentosunun alt kanadı Duma, geçen yıl Hazar Denizi’ne kıyısı olan beş devletin liderleri tarafından imzalanan Hazar Denizi’nin Yasal Statüsü Sözleşmesi’ni (Hazar Sözleşmesi) onayladı. Öte yandan, Tahran’da bazı muhaliflerin sözleşmenin hükümlerine itiraz etmesi onaylama sürecini geciktirdiği için, sözleşmeye taraf olan ülkelerden İran ise sözleşmeyi henüz resmi olarak onaylamayan tek ülke. Söz konusu muhalifler sözleşmede İran’ın Hazar deniz yatağındaki payının yüzde 50’den yüzde 13’e indirilmesine itiraz ediyor.

Ancak bu görüş iki nedenden dolayı yanlış. Birincisi, deniz yatağına dair hükümler, Sovyetler Birliği’yle 1935 ve 1940 yıllarında imzalanan ve Hazar Denizi’ni bir “Sovyet ve İran Denizi” olarak tanımlayan antlaşmalar da dahil olmak üzere, daha önce yapılan hiçbir antlaşmada verilmemiştir.
Bu anlaşmaların hiçbiri, devletler arasında herhangi bir deniz sınırı ortaya koymadığı gibi, kaynakların kullanımına dair tanımladıkları tek şey, her bir devletin kıyı sularında 10 deniz mili sınırına kadar avlanma hakkı idi. Ancak bu bölge bile yasa kapsamında bir avlanma alanı veya iç deniz olarak tanımlanmadı.
Dahası, anlaşmaların hiçbiri Hazar Denizi’nin yasal statüsünü bir bütün olarak ya da kıta sahanlığının bir bölümü olarak ele almadığı gibi, deniz yatağı ya da altındaki kaynaklar hakkında herhangi bir soruya değinmedi. (Sovyet Cumhuriyetleri, bazı idari amaçlar için Hazar’ın bir kısmını kendileri arasında bölmüştü.)

Devamı Z Raporu Ekim 2019 sayısında …