Donald Trump “savaşın fitilini ateşleyince” ABD ve Asya’da borsalar önemli kayıplar yaşadı. ABD’de Standard and Poor’s 500 endeksindeki kayıp yüzde 2,5’e ulaştı. Bazı Asya borsalarında ise kayıp yüzde 4’5 ları aştı. Trump’ın imzaladığı Başkanlık Kararnamesi Çin’den ithal edilen, elektronik, makine, ayakkabı, tekstil gibi ürünlere gümrük vergilerinin konulmasını ya da artırılmasını kapsıyor.
Tüm bunlar öncelikle Trump’ın Amerika’nın dış ticaret açığının kapatılması hedefinden kaynaklanıyor. Bu hedef Trump’ın seçim kampanyası dönemindeki söyleminde ağırlıklı yer tutmuş ancak yakın zaman da uygulamaya geçmemişti. Şimdi geçti ve bu uzun zamandır konuşulan ticaret savaşlarının başlaması manasına geliyor.
Toplam 60 milyar dolar değerindeki mal sepetini kapsayan kararnameye konu olan malların başında bilişim ve elektronik ürünleri geliyor. ABD’nin bu alandaki ithalatının yarısı Çin’den yapılıyor. Elektrikli ve elektriksiz makineler, tekstil makineleri, hazır giyim, deri ürünleri, mobilya da kısıtlanan önemli mallar arasında. Hazır giyim, deri ve mobilya da ABD’nin ithalatının üçte biriyle yarısı arasında değişen kısmı Çin’den yapılıyor.
Çin de boş durmadı; Trump’ın kararnameyi imzalamasından hemen sonra Çin Ticaret Bakanlığı, Çin’in Amerika Birleşik Devletleri’nden yaptığı 128 ürünün ithalatına gümrük vergisi koyacağını açıkladı. Bakanlığa göre bu ürünlerin ithalat tutarı 3 milyar dolar seviyesinde. Rakam büyük olmasa da malların büyük kısmının tarım ürünlerinden oluşuyor olması ABD’de güçlü lobisi olan tarım sektörünün harekete geçmesini hedefliyor. Rusya, Türkiye ilişkilerinin kötüleştiği dönemde Türkiye’ye önemli gıda ve maden ürünü ihraç eden Rusya’da Türk gıda ve tarım ürünleri ihracatını sınırlamıştı.
Trump’ın kararının tek sebebi dış ticaret politikası değil. Trump’ın Amerika’sı, kökleri Nixon dönemine giden ABD-Çin rekabetini yeni bir boyuta taşıdı. Trump Çin’i önemli bir stratejik tehdit olarak görüyor. Gümrük kararnamesini imzaladığı gün yaptığı açıklamada Çin’in milyonlarca dolarlık fikri mülkiyet hakkı hırsızlığı yaptığını söyledi. Bir diğer Beyaz Saray açıklamasında ise ABD’nin bu kararlarla kendisini “Çin’in saldırganlığından” stratejik açıdan korumaya çalıştığı söylendi. Yani Trump yönetimi kararları alırken, “hardball” söylemini devam ettiriyor ve sivri dilden cimrilik yapmıyor.
Devamı Derin Ekonomi Nisan 2018 sayısında …
